OPTİK BAKIŞ ÇALIŞMA KİTAPÇIĞI (FOT204U)

www.onlinefotokopi.com

#-

Ara (Vize) Sınav Öncesi Son Hazırlık - Pratik Bilgiler

Aşağıdaki ifadelerdeki sınava girmeden birkaç saat önce mutlaka ezberleyin. Tamamı çıkmış sorulardan derlenmiştir. Sınav esnasında çok faydasını göreceksiniz.(Altı çizili kelimeler olumsuzdur!! Çok dikkat ediniz.)

1) Yansımanın temel kuralı Gelen ışık açısı yansıyan ışık açısına eşittir.

2) "Boşluk duygusu" uzun odak uzaklıklı objektiflerin görüntü üzerinde oluşturduğu etkilerden değildir.

3) "insan gözünden farklı perspektif olanağı" normal odak uzaklıklı objektiflerin temel özelliklerinden sayılmaz.

4) Çekim yaparken kompozisyon oluşturmak ya da genel bir görüntünün içinden seçim yapmak ve istenmeyen nesneleri görüntü alanının dışında bırakmak amacıyla yapılan işleme Ayıklama denir

5) Objektifle nesne arasındaki uzaklığın istenilen şekilde ayarlanmasını sağlayan düzenek Netleme bileziği

6) Işık yayılırken, daha yoğun bir ortamla karşılaştığında yansımayan ışık ışınlarının bu yüzey üzerinde uğradığı işleme Işığın emilmesi denir

7) Üzerine düşen ışığın bir kısmını geçiren maddelere Yarı saydam denir

8) Objektiflerde ayrı bir makro düzeneği olmasının nedeni En yakın netleme uzaklığının fazla olması

9) Sabit odak uzunluklu standart objektiflerin ortak adı Asal objektif

10) Diyaframın görevi Işığı miktar açısından kontrol etmek

11) Işık dalgalarını geniş bir açıyla ve kısa bir odak uzunluğu içinde bir araya getiren objektiflere Geniş açılı objektifler denir

12) Çok açık diyafram değerinin sağladığı netsizlik düzeyi ve diyafram sistemindeki yaprak sayısının fazlalığı sayesinde fotoğraf zemininde oluşan desenlere Bokeh etkisi denir

13) Objektiflerin birden çok sayıda mercekten oluşmasının nedeni Tek bir mercekle elde edilen görüntünün birçok hatayı içermesi

14) "Baskı tekniği" bir çekim sırasında özellikle dikkate alınması gereken konulardan değildir.

15) Bir objektifın odaklama yapabilmesinin temel koşulu Pozitif bir ağırlığa sahip olması

16) "Bakış açısını değiştirebilme" sabit odak uzaklıklı objektiflerin, değişebilir odak uzaklıklı objektiflere karşı üstün yönlerinden değildir.

17) Çerçeveleme yaparken ayıklama konusunda fotoğrafçıya büyük kolaylık sağlayan optik gereç Dar açılı objektif

18) Yaklaşmada tehlike yaratan patlama, yangın gibi konuların çekiminde kullanılması gereken objektif türü Uzun odak uzunluklu objektif

19) Işık ışınlarının bir mercekten geçtikten sonra birbirinden uzaklaştığı mercek tipi Kalın kenarlı mercek

20) Odak ötesi uzunluğu (hiperfokal uzunluğu) bilmenin ve kullanmanın temel amacı En uzun alan derinliğini elde etmek

21) Kamerayla sabit bir örtücü hızı değerinde çekilen hareketli bir nesnenin çekiminde aşağıdakilerden hangisi sonucu etkileyen faktörlerden biri değil.

22) Normal objektifler için odak uzunluğunu belirleyen değer aşağıdakilerden hangisi tarafındanbelirlenir Algılayıcının köşegen uzunluğu

23) En ivi çizgi ayırt etme gücüne sahip objektif türü Normal odak uzunluklu asal objektif

24) "Parasoley" objektifin gövdesi üzerinde yer alan bileziklerden biri değil.

25) Aynalı objektiflerin üretilmesinin temel nedeni Boyutu ve ağırlığı küçültmek

26) Bir merceğin merkezine yakın olarak gelen ışık ışınlarıyla, uzak olan ışık ışınlarının kırılmalarının farklı olmasından doğan mercek kusuru Küresel bozulma

27) Işık dalgalarının dış bükey bir merceği geçtikten sonra birleştiği noktada konunun net ve aydınlık bir görüntüsünün oluşması nedeniyle ortaya çıkan mercek türü Pozitif mercek

28) Üzerine gelen ışık dalgalarını dağıtma özelliğine sahip olan merceklere iç bükey mercekler denir

29) "Açık diyafram değerlerine sahip olabilmesi" sabit normal odak uzaklıklı objektifin özelliklerinden sayılmaz.

30) Dış bükey bir merceğin üzerine düşen ışık ışınlarının merceği geçtikten sonra toplandığı noktaya Odak noktası denir

31) "Büyütme bozulması" temel mercek hatalarından değildir.

32) "Kenarlarının ince olması" iç bükey merceklerin belirleyici özelliklerinden değildir.

33) Objektiflerde odak uzaklığını değiştirerek farklı bakış açıları sağlamak için yapılan harekete Zoom hareketi denir

34) "Örtücü bileziği" profesyonel bir kameraya ait bir objektif üzerinde yer alan düzeneklerden değildir.

35) Üzerine düşen ışığı tamamıyla geçirebilen cam, su ve hava gibi maddelere Şeffaf (saydam) madde denir

36) Kameranın yerini değiştirmeden nesnelere ya da kişilere yaklaşmayı ya da uzaklaşmayı sağlayan objektife Zoom objektif denir

37) Bir objektifin sağladığı görüntünün niteliğini belirleyen temel unsur Mercek kalitesi

38) "Görüntüyü yaklaştırıp uzaklaştırabilme" sabit odak uzaklıklı objektiflerin değişebilir, odak uzaklıklı objektiflere karşı üstün yönlerinden biri değil.

39) Işığın, şeffaf (saydam) olmayan ve ışığı geçirmeyen bir nesne üzerine çarptığında, nesnenin özelliğine uygun olarak yön değiştirmesine Işığın yansıması denir

40) Bir merceğin görüntü üretmesini sağlayan temel olgu Işığın kırılması

41) Hava gibi az yoğun ortamdan, su gibi çok yoğun ortama bakan bir gözlemcinin, nesneyi görme şekli Olduğu yerden daha yakında görür.

42) Tek başına kalın kenarlı merceklerin görüntü oluşturmamasının nedeni Işık ışınlarının dağılması

43) Işık ışınlarının dağılmasına yol açan mercek türü İç bükey mercekler

44) Dış bükey bir mercekte, görüntünün net olarak oluştuğu yer Odak noktasında

45) Astigmatik mercek hatasının nedeni Düşey ve eğri gelen ışınların aynı noktada buluşmamaları

46) Bir çekimde kameraman objektifın netleme bileziğini konuya olan uzaklığa bağlı olarak örneğin 5 metreye ayarlamıştır. Tüm nesneler net olurken daha uzakta veya daha yakındaki nesnelerin bulanık görülmeye başlamasının nedeni Alan derinliğinin azalması

47) Dar açılı objektiflerle nesnelerin ve insanların kameraya doğru yaklaşma ya da uzaklaşma hareket hızının algılanma şekli Daha yavaş

48) Değişebilir odak uzunluğuna sahip olmayan, dolayısıyla bakış açısı sabit olan objektiflerin diğer adı Asal objektifler

49) Bir objektifte kalın kenarlı ve ince kenarlı merceklerin bir arada kullanılmasının nedeni Uygun odak uzunluğunu belirlemek ve mercek kusurlarını gidermek

50) Kameranın yerini değiştirmeden nesnelere yaklaşıp uzaklaşabilen objektiflere genel olarak Zoom objektifler denir

51) İki boyutlu bir görüntü olarak tanımlanan ve fotoğrafa ?derinlik" katan üçüncü boyutu ekleyen görsel etki Perspektif

Kaynak: www.onlinefotokopi.com

#-

Ünite 1 : Optik

Kaynak: www.onlinefotokopi.com

Kaç Defa Soruldu?

Yansımanın temel kuralı aşağıdakilerden hangisidir? 4  defa soruldu

Aşağıdakilerden hangisi bir merceğin görüntü verme olgusunu ifade eder? 3  defa soruldu

Işık yayılırken, daha yoğun bir ortamla karşılaştığında yansımayan ışık ışınlarının bu yüzey üzerinde uğradığı işleme ne ad verilir? 3  defa soruldu

Hareket eden ışığa ne ad verilir? 2  defa soruldu

Üzerine düşen ışığın bir kısmını geçiren maddelere ne ad verilir? 2  defa soruldu

Sık sorulan soruların hangi yıllara ait olduğunu görmek için özetin sonundaki çıkmış soruları inceleyiniz.

Kısa Özet

Tanımlar Işık dalgaları havada yayılırken cam, su, gaz, yansıtıcı parlak bir yüzey olan ayna gibi çeşitli materyallere çarpar ve bu yüzeylerde yansır, kırılır ya da emilir. Üzerine düşen ışığı geçirip geçirmemelerine göre, maddeler üç kısımda incelenir. Üzerlerine düşen ışığı tamamıyla geçirebilen, cam, su ve hava gibi maddelere şeffaf (saydam) maddeler denir. Üzerine düşen ışığın bir kısmım geçiren maddelere yarı şeffaf (yarı saydam) maddeler, hiç geçirmeyenlere ise şeffaf olmayan (saydam olmayan) maddeler denir.

Spot BilgilerOptikle ilgili konularda, ışık denildiğinde hareket halindeki ışık yani ışın anlaşılmalıdır. Işığın hareket halindeki durumunu vurgulamak için de ışık ışını kavramı kullanılır Işık dalgaları havada yayılırken cam, su, gaz, yansıtıcı parlak bir yüzey olan ayna gibi çeşitli materyallere çarpar ve bu yüzeylerde yansır, kırılır ya da emilir. Üzerine düşen ışığı geçirip geçirmemelerine göre, maddeler üç kısımda incelenir. Üzerlerine düşen ışığı tamamıyla geçirebilen, cam, su ve hava gibi maddelere şeffaf (saydam) maddeler denir. Üzerlerine düşen ışığın bir kısmını geçiren maddelere yarı şeffaf (yarı saydam) maddeler, hiç geçirmeyenlere ise şeffaf olmayan (saydam olmayan) maddeler denir. Işık, şeffaf (saydam) olmayan ve ışığı geçirmeyen bir nesne üzerine çarptığında, nesnenin özelliğine uygun olarak gerisin geriye yansır. Bu duruma ışığın yansıması denir. Yansıma olayında ışığın hızı, frekansı, rengi yani hiçbir özelliği değişmez. Sadece hareket yönü değişir. Işığın yansımasıyla ilgili olarak iki temel kuralı bilmek gerekir. Bu kurallar şöyledir: • Gelen ışık açısı = Yansıyan ışık açısı (i = r) • Gelen ışık, yansıyan ışık ve normal aynı düzlemde bulunur. Işık geçirgen olmayan bir yüzeye çarptığından yüzeyin duruma bağlı olarak yansır. Örneğin ayna ışığı demire göre daha çok yansıtır. Işığın yüzey üzerinden yansıması fotoğraf makinesi ya da video kamera için de farklı değildir. Optik bilimi temel olarak ışığın bir ortamdan başka bir ortama geçerken kırılması olgusuna dayanır. Işığın kırılması çevremizde çok karşılaştığımız bir durumdur. Işığın kırılmasının nedeni; farklı şeffaf ortamlarda farklı hızlarla yayılmasıdır. Bu kırılma az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçerken daha fazladır (havadan suya, cama geçiş gibi) Her geçirgen ortamın bir kırılma indisi (katsayısı) vardır. Kırılma indisi; ışığın boşluktaki hızıyla, şeffaf bir ortamdaki hızı arasındaki oranı gösteren bir sayıdır. Karanlık Kutu (Camera Obscura), en basit fotoğraf makinesi olarak nitelenir. Işık geçirmez bir oda duvarının ortasında delik açıldığında, bu deliğin karşısına rastlayan duvarda odanın dışındaki konunun ters bir görüntüsü oluşur. Bu durumu şöyle açıklamak mümkündür: Nesnenin alt ve üst noktalarından gelen ışık dalgaları çaptığı yüzeyin üzerindeki delikte toplanır ve bu deliği geçtikten sonra yayılarak ilerler. Karşılaştığı ilk yüzeyin üzerinde nesnenin, sağ-sol ve alt-üst ters görüntüsünü oluştur. Daha nitelikli bir görüntü elde edebilmek için bu deliğin yerine basit bir mercek koymak gerekir. Bir merceğin görüntü vermesi ışığın kırılma olgusuna dayanır. Kırılma olayı sonucunda ışığı toplamaya ya da dağıtmaya yarayan saydam cisimlere mercek denir. Tek bir mercek kullanmak, renklerin bozulması, küresel bozulma, görüntünün kavisli olmasından doğan hatalar, görüntünün bükülmesi, astigmatik hata gibi çeşitli mercek bozulmalarına neden olur. Bu hataları ortadan kaldırmak için birden fazla merceği bir araya getirilebilir. Objektif içinde yer alan her bir merceğe eleman denir. Merceğin görüntüyü nasıl oluşturduğunu anlamada optik merkez, asal eksen (optik eksen), odak uzaklığı, odak (görüntü) düzlemi, merceklerin kaplanması kavramları bilinmelidir. Mercekleri dış bükey mercekler ve iç bükey mercekler olarak ayırırız. Dış bükey mercekler kenarlarının ince, merkezinin kalın olması nedeniyle bu ismi alırken; iç bükey mercekler kenarlarının kalın ve merkezinin ince olması nedeniyle bu şekilde adlandırılır. Dış bükey mercekler, ışık dalgalarını kırarak optik eksene yaklaştırmaktadır. Bu mercek türü, çeşitli nedenlerden ötürü ince kenarlı mercek, yakınsak mercek, pozitif mercek olarak da bilinir. İnce bükey mercekler ise, merceğe gelen ışınları kırarak optik eksenden uzaklaştırır. Bu mercek türü ıraksak mercek, negatif mercek olarak da bilinir.

Kısa Kısa

• TEMEL KAVRAMLAR
Bu ünite içindeki optikle ilgili bilgiler ilk bakışta kuramsal gelebilir; ancak kameramanın ya da fotoğrafçının hiç şüphe yok ki optikle ilgili temel ilkeler konusunda bazı bilgilere sahip olması gerekmektedir. Yalnızca fotoğrafçılar ve kameramanlar değil program yapımcıları, ışıkçılar, yönetmenler, dekor ve sahne tasarımcıları gibi görevliler de optik konusu ile ilgili bütün ayrıntıları bilmeseler bile, genel kavramlarla ilgili bilgileri edinmelidirler. Fotoğrafın ve videonun alanı doğrudan optikle ilgilidir, bu nedenle temel optik bilgileri bu mesleğin ayrılmaz bir parçasıdır. Optik terimler fotoğraf, sinema ve televizyonun gündelik dilinde kullanılan ve sıkça karşılaştığımız terimlerdir. Bu terimlerin bazıları bazı öğrencilerimize tanıdık gelebilir. Optik terimler ve bu terimlere ait kurallar fotoğrafçıların ve kameramanların işleriyle ilgili karşılaşacağı çeşitli sorunları çözmede yardımcı olur. Fotoğrafçılar, kameramanlar örneğin; • Işık dalgalarının objektiften geçtikten sonra ne olduğunu, alan derinliğinin neden sınırlı olduğunu, • (f) sayılarının ve odak uzaklığının ne anlama geldiğini bilmelidirler. Işık denildiğinde hareket eden bir olgu anlaşılır. Yani ışık durağan değil, hareket halindedir. Hareket eden ışığa, ışın adı verilir. Optikle ilgili konularda, ışık denildiğinde hareket halindeki ışık yani ışın anlaşılmalıdır. Hatta bazı metinlerde, ışığın hareket halindeki durumunu vurgulamak için de ışık ışını kavramı kullanılır.
• Işığın Yansıması
Doğada hareket halinde olan ışık nesnelerin görünmesini sağlar. Bunun için de nesnenin üzerine ışık gelmesi gerekir. Teknik olarak bu durum nesnenin üzerine ışık düşmesi şeklinde açıklanır. Bir nesnenin üzerine ışık düştüğünde, eğer nesne parlak bir yüzeye sahipse düşen ışık nesneden yansır. Bir başka deyişle, ışık bir nesneye çarptığında o nesneyi geçemez ise, yönü değişerek ilerler. Yani, ışık nesneye çarpar ve nesnenin yüzeyinden yansıyarak yoluna devam eder. Bu konunun açıklaması yapılırken, yansıtıcı yüzey olan ayna kullanılır. Bir ışık aynaya çarptığında ya da aynanın üzerine düştüğünde yansır. Daha teknik bir şekilde ifade etmek gerekirse; ışık, şeffaf (saydam) olmayan ve ışığı geçirmeyen bir nesne üzerine çarptığında, nesnenin özelliğine uygun olarak gerisin geriye yansır. Bu duruma ışığın yansıması denir. Yansıma olayında ışığın hızı, frekansı, rengi yani hiçbir özelliği değişmez. Sadece hareket yönü değişir; ancak, renkli bir yüzeye çarpan ışığın renginin değişmesi bir istisnadır. Nesnenin üzerine düşen ışığın yansıması doğrudan nesnenin yüzeyi ile ilgilidir. Çevremizde farklı nesneleri düşünelim. Güneş pencere camından odamıza girer. Aynı cam yerine buzlu cam olduğunda ise güneş ışığının az bir bölümü odamıza ulaşır; çünkü buzlu cam güneş ışığının büyük bir bölümünü yansıtır. Farklı yüzey yapıları ve ton değerleri nedeniyle nesneler, üstüne düşen ışığı farklı şekillerde ve miktarlarda yansıtır. Örneğin, bir vitrin camı, üstüne düşen ışığı parlatarak yansıtır. Koyu renkli, mat bir duvara düşen ışık, azalarak yansır. Benzer şekilde, kadife bir kumaşın yüzeyi ışığın neredeyse tamamını emer, çok az bir kısmını yansıtır.

şimdi bu konu ile ilgili çıkmış sorulara göz atalım;

Işığın, şeffaf (saydam) olmayan ve ışığı geçirmeyen bir nesne üzerine çarptığında, nesnenin özelliğine uygun olarak yön değiştirmesine ne ad verilir? A) Işığın emilmesi B) Işığın renklenmesi C) Işığın dalgalanması D) Işığın kırılması E) Işığın yansıması 2015 Ara Sınav Doğru Cevap: E





Işık yayılırken, daha yoğun bir ortamla karşılaştığında yansımayan ışık ışınlarının bu yüzey üzerinde uğradığı işleme ne ad verilir? A) Işığın yansıması B) Işığın renklenmesi C) Işığın dalgalanması D) Işığın kırılması E) Işığın emilmesi 2014 Ara Sınav Doğru Cevap: E





Aşağıdakilerden hangisi bir merceğin görüntü verme olgusunu ifade eder? A) Işığın bükülmesi B) Işığın yansıması C) Işığın yayılması D) Işığın kırılması E) Işığın toplanması 2016 Ara Sınav Doğru Cevap: D





• Temel Kavramlar
Düzgün Yansıma: Birbirine paralel olarak gelen ışık demeti, yüzeyden şekildeki gibi paralel olarak yansıyorsa, bu tür yansımaya düzgün yansıma denir. Düzlem aynada ışığın yansıması düzgün yansımaya örnek olarak verilebilir. Dağınık Yansıma: Eğer yüzey şekildeki gibi düzgün değilse, birbirine paralel olarak gelen ışık demeti, yüzeyden şekildeki gibi gelişigüzel yansıyorsa, bu tür yansımaya dağınık yansıma denir. Örneğin, ışık demeti kağıt, duvar, tahta gibi pürüzlü, düzgün olmayan yüzeylere çarptığı zaman, ışık bütün yönlere yayılır. Yüzeye paralel gelen ışınların gelme açıları yansıma açılarına eşit olmaz. Normal: Parlak ve yansıtıcı bir yüzeye örneğin, bir aynaya dik açı ile çizilen bir çizgiye normal adı verilir. Gelen Işık: Bir konuya doğru gelen bir ışık ışınma gelen ışık ya da düşen ışık denir. Yansıyan Işık: Bir konunun yüzeyinden yansıyan ışığa ise yansıyan ışık adı verilir. Işığın yansımasıyla ilgili olarak iki temel kuralı bilmek gerekir. Bu kurallar şöyledir: • Gelen ışık açısı = Yansıyan ışık açısı (i = r) • Gelen ışık, yansıyan ışık ve normal aynı düzlemde bulunur.
• Işığın Kırılması
Optik bilimi temel olarak ışığın bir ortamdan başka bir ortama geçerken kırılması olgusuna dayanır. Işık dalgaları şeffaf (saydam) bir ortamdan başka bir şeffaf ortama geçerken bir bölümü yansıyarak geldiği ortama dönerken, bir bölümü yönünü değiştirerek ilerler. Işığın bir ortamdan geçtikten sonra başka bir ortama geçerken yönünün değişmesine ışığın kırılması denir. Işığın kırılmasının nedeni; farklı şeffaf ortamlarda farklı hızlarla yayılmasıdır. Bu kırılma az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçerken daha fazladır (havadan suya, cama geçiş gibi). Şekil 1.4?teki gibi, yarım su dolu bir bardağa doldurulmuş su ile havanın sınırını oluşturduğu yüzeyde resim fırçasının kırılmış gibi görülmesi ya da havuza bakıldığında tabanının daha yakın görünmesi gibi olaylar ışığın kırılmasının sonuçlarıdır.

şimdi bu konu ile ilgili çıkmış sorulara göz atalım;

??Tek bir mercekle elde edilen görüntü birçok hatayı içerir.?? Aşağıdakilerden hangisi bu mercek hatalarından biridir? A) Işığın kırılması B) Işığın emilmesi C) İç bükeylik D) Işığın dalgalanması E) Renklerin bozulması 2015 Ara Sınav Doğru Cevap: E





• MERCEKLER
Her tarafı kapalı ışık geçirmez bir odanın bir duvarının ortasına küçük bir delik açılsa, bu deliğin karşısına rastlayan duvarda odanın dışındaki konunun ters (baş aşağı) bir görüntüsü belirir. Benzer biçimde örneğin kenarları 10 cm. olan mukavva bir küpün bir yüzünün ortası toplu iğne ile delinse ve karşıya gelen yüzdeki mukavva yerine buzlu cam konsa, buzlu cam üzerinde ters bir görüntü ortaya çıkar. Görüntünün ters olarak ortaya çıkmasının nedeni, ışık dalgalarının nesnenin farklı noktalarından gelerek iğne deliğine ulaşması ve deliği geçtikten sonra çapraz olarak ilerlemesidir. Yani nesnenin altından gelen ışık üste, üstünden gelen alta, sağından gelen sola, solundan geçen sağa gider. İşte bu yüzden görüntü ters olarak oluşur. Elde edilen karanlık kutu en basit fotoğraf makinesidir ve buna Karanlık Kutu (Camera Obscura) denir. Karanlık kutu yoluyla yüzey üzerinde elde edilen görüntü, bir nesnenin yüzey üzerindeki gerçek görüntüsüdür ve gerçek görüntüler daima ters olarak oluşur. Bu görüntü yansımalar ya da gölgeler gibidir, hayalidir, kalıcı değil geçicidir. Bu görüntüler ancak bir işlem sonucunda kalıcı hale gelir. Örneğin, film yüzeyi üzerine düşürülen görüntüler kimyasal bir işlemden sonra kalıcı hale gelir.
• MERCEKLERLE tLGtLt TEMEL KAVRAMLAR
Genel olarak mercekler ve objektif konusuna girmeden önce merceklerle ilgili bazı temel kavramları tanımlamak gerekir; çünkü ileride bu kavramlardan sıkça söz edilecek ve bu kavramlar optiği, mercekleri ve objektifleri tanımamızda, işlevlerini ve etkilerini anlamamızda temel oluşturacaktır. Açıklayacağımız kavramlar temel olarak, merceğin görüntüyü nasıl oluşturduğunu anlamamıza yardımcı olacaktır. Optik Merkez: Merceklerin merkezine "optik merkez" adı verilir. Optik merkez daha çok objektifin ön ve arka elemanları arasındaki orta noktadır. Asal Eksen (Optik Eksen): Merceğin merkezinden geçen ve üzerinde odak noktasının oluştuğu eksene asal eksen (optik eksen) denir. Odak Noktası (Odak): Bir merceğe asal eksene paralel olarak gelen ışık ışınlar mercekten geçtikten sonra kırılarak merceğin arka tarafında asal eksen üzerinde belirli bir noktada kesişirler. Bu noktaya odak noktası diyoruz. Işık dalgalan dış bükey (ince kenarlı) bir mercekten geçtikten sonra birleştiği odak noktasında konunun net ve aydınlık görüntüsü oluşur. Odak Uzaklığı: Odak noktası ile merceğin optik merkezi arasındaki uzaklığa odak uzaklığı denir. Odak (Görüntü) Düzlemi: Merceğe gelen ışık dalgalan mercekten geçer ve bu geçiş sırasında kmlır, en son olarak da merceğin arkasında birleşir. Görüntünün ters ve net olarak şekillendiği bu birleşim noktası odak düzlemi ya da görüntü düzlemi olarak isimlendirilir. Mercek sonsuza netlendiğinde odak noktası görüntü düzlemi üzerindedir. Odak düzlemi fotoğrafta, sinemada filmin yerleştirildiği yerdir. Videoda ise görüntü tüplerinin ön yüzlerdir, CCD ya da CMOS görüntü algılayıcılann yüzeyidir.
• MERCEK ÇEŞİTLERİ
Dış Bükey Mercekler Dış bükey merceklere ince kenarlı mercek de denir. Nedeni, kenarlarının ince, merkezinin (ortasının) kalın olmasıdır. Dış bükey mercekler, üzerine düşen ışık dalgalarını mercekten geçtikten sonra birbirine yakınlaştırır. Merceğe gelen ışık dalgalarını kırarak optik eksene yaklaştırdığı için bu mercekler "yakınsak mercek" olarak da bilinir.

Doğru - Yanlış Testleri

Aşağıdaki ifadeleri doğru-yanlış şeklinde doldurun. Hatalı bildiğiniz konu başlıklarını tekrar gözden geçirin.

(   ) (Işık ve yansıma ile ilgili); Gelen ışık ve yansıyan ışık her zaman aynı düzlemde olmaz.

(   ) (Işığın ortamlardan geçişi konusu ile ilgili); Işık, çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçerken normalden uzaklaşacak şekilde kırılır.

(   ) (Dışbükey (ince kenarlı-yakınsak) mercekler ile ilgili); Negatif mercekler olarak da adlandırılır.

(   ) "Renklerin bozulması" temel mercek hatalarından biridir.

(   ) "Kenarlarının ince olması" iç bükey merceklerin belirleyici özelliklerinden biridir.

(   ) (Işığın ortamlardan geçişi konusu ile ilgili); Işık havadan, cama geçerken normale yaklaşacak şekilde kırılır.

(   ) (Dışbükey (ince kenarlı-yakınsak) mercekler ile ilgili); Işık dalgalarının merceği geçtikten sonra birleştiği noktada (odak noktası) konunun net ve aydınlık görüntüsü oluşur.

(   ) (Işık ve yansıma ile ilgili); Yansıtıcı yüzey yarı saydamsa arka planda gizli (sanal) görüntü oluşmaz.

(   ) (Işık ve yansıma ile ilgili); Normal ışık, gelen ve yansıyan ışıktan farklı boyutta ele alınmalıdır.

Y D Y D Y D D Y Y

Boşluk Doldurma Aşağıdaki ifadelerdeki boşlukları doldurun. Hatalı olduğunuz konu başlıklarını tekrar gözden geçirin.

1) Üzerine düşen ışığın bir kısmını geçiren maddelere ...........denir

2) Işık ışınlarının bir mercekten geçtikten sonra birbirinden uzaklaştığı mercek tipi ...........dır

3) Bir merceğin merkezine yakın olarak gelen ışık ışınlarıyla, uzak olan ışık ışınlarının kırılmalarının farklı olmasından doğan mercek kusuru ...........dır

4) Işık yayılırken, daha yoğun bir ortamla karşılaştığında yansımayan ışık ışınlarının bu yüzey üzerinde uğradığı işleme ...........denir

5) Hareket eden ışığa verilen terimsel ad ...........dır

6) Işık dalgalarının dış bükey bir merceği geçtikten sonra birleştiği noktada konunun net ve aydınlık bir görüntüsünün oluşması nedeniyle ortaya çıkan mercek türü ...........dır

7) Üzerine gelen ışık dalgalarını dağıtma özelliğine sahip olan merceklere ...........denir

8) Üzerine düşen ışığın bir kısmını geçiren maddelere ...........denir

9) Dış bükey bir merceğin üzerine düşen ışık ışınlarının merceği geçtikten sonra toplandığı noktaya ...........denir

10) Üzerine düşen ışığı tamamıyla geçirebilen cam, su ve hava gibi maddelere ...........denir

11) Yansımanın temel kuralı ...........dır

12) Işığın, şeffaf (saydam) olmayan ve ışığı geçirmeyen bir nesne üzerine çarptığında, nesnenin özelliğine uygun olarak yön değiştirmesine ...........denir

13) Bir merceğin görüntü üretmesini sağlayan temel olgu ...........dır

14) Hava gibi az yoğun ortamdan, su gibi çok yoğun ortama bakan bir gözlemcinin, nesneyi görme şekli ...........dır

15) Tek başına kalın kenarlı merceklerin görüntü oluşturmamasının nedeni ...........dır

16) Işık ışınlarının dağılmasına yol açan mercek türü ...........dır

17) Dış bükey bir mercekte, görüntünün net olarak oluştuğu yer ...........dır

18) Astigmatik mercek hatasının nedeni ...........dır

19) Yansımanın temel kuralı ...........dır

20) Bir objektifte kalın kenarlı ve ince kenarlı merceklerin bir arada kullanılmasının nedeni ...........dır

1) Yarı saydam  2) Kalın kenarlı mercek  3) Küresel bozulma 4) Işığın emilmesi  5) Işın  6) Pozitif mercek  7) iç bükey mercekler  8) Yarı saydam maddeler  9) Odak noktası  10) Şeffaf (saydam) madde 11) Gelen ışık açısı yansıyan ışık açısına eşittir.  12) Işığın yansıması  13) Işığın kırılması  14) Olduğu yerden daha yakında görür.  15) Işık ışınlarının dağılması 16) İç bükey mercekler  17) Odak noktasında  18) Düşey ve eğri gelen ışınların aynı noktada buluşmamaları  19) Gelen ışık açısının yansıyan ışık açısına eşit olması  20)  Uygun odak uzunluğunu belirlemek ve mercek kusurlarını gidermek  Kaynak: www.onlinefotokopi.com

#-

Ünite İle İlgili Çıkmış Sorular

1. Aşağıdakilerden hangisi mercek hatalarından biri olan astigmatik hatayı ifade eder?   A) Düşey ve eğri gelen ışınların aynı noktada görüntü oluşturmamasıdır.   B) Düşen ışınların odak düzlemi ötesinde buluşmalarıdır.   C) Işık ışınlarının diğer düzlemde kesişmeleridir.   D) Işınların farklı dalga boylarının girişine yol açmalarıdır.   E) Merceğin baştan itibaren yapım hatası içermesidir. Çözümü: Astigmatik Hata: Mercek üzerine düşey ve eğri gelen ışınlar merceğin diğer tarafında aynı noktada görüntü oluşturmamaktadır. Farklı noktalarda net olmaktadırlar. Bu durum konunun yatay ve düşey çizgilerinin birlikte net olma olanağını ortadan kaldırmaktadırlar. Astigmatizm en çok görüntü çevresinde meydana gelmektedir. Optik konusu üzerine çalışanlar tek merceğin yarattığı yukarıdaki hataları ortadan kaldırmak için birden fazla merceği bir araya getirerek olumlu sonuçlara ulaşmışlardır. Bu nedenle bugün kullanılan kamera objektifleri birden çok sayıdaki merceğin bir araya gelmesinden oluşur. Objektif içinde yer alan her bir merceğe eleman denir. Kullanılan mercek sayısı ise objektifin özelliğine bağlı olarak değişiklik gösterir. Bu şekilde oluşturulmuş birleşik mercekler yani, objektiflerin içindeki mercekler dışbükey ve içbükey merceklerden oluşur. Bu konuya girmeden önce merceklerle ilgili bazı kavramları açıklama gereği vardır. 2016 Ara Sınav Doğru Cevap: A

2. Üzerine düşen ışığın bir kısmını geçiren maddelere ne ad verilir?   A) Likit   B) Opak   C) Yarı akışkan   D) Saydam   E) Yarı saydam Çözümü: Optikle ilgili temel kavramları açıklamak. Optikle ilgili konularda, ışık denildiğinde hareket halindeki ışık yani ışın anlaşılmalıdır. Işığın hareket halindeki durumunu vurgulamak için de ışık ışını kavramı kullanılır Işık dalgaları havada yayılırken cam, su, gaz, yansıtıcı parlak bir yüzey olan ayna gibi çeşitli materyallere çarpar ve bu yüzeylerde yansır, kırılır ya da emilir. Üzerine düşen ışığı geçirip geçirmemelerine göre, maddeler üç kısımda incelenir. Üzerlerine düşen ışığı tamamıyla geçirebilen, cam, su ve hava gibi maddelere şeffaf (saydam) maddeler denir. Üzerlerine düşen ışığın bir kısmını geçiren maddelere yarı şeffaf (yarı saydam) maddeler, hiç geçirmeyenlere ise şeffaf olmayan (saydam olmayan) maddeler denir. Işık, şeffaf (saydam) olmayan ve ışığı geçirmeyen bir nesne üzerine çarptığında, nesnenin özelliğine uygun olarak gerisin geriye yansır. Bu duruma ışığın yansıması denir. Yansıma olayında ışığın hızı, frekansı, rengi yani hiçbir özelliği değişmez. 2016 Ara Sınav Doğru Cevap: E

3. Işık ışınlarının bir mercekten geçtikten sonra birbirinden uzaklaştığı mercek tipi aşağıdakilerden hangisidir?   A) Astigmatik mercek   B) Kromatik mercek   C) Kalın kenarlı mercek   D) ince kenarlı mercek   E) Pozitif mercek 2016 Ara Sınav Doğru Cevap: C

4. Aşağıdakilerden hangisi bir merceğin görüntü verme olgusunu ifade eder?   A) Işığın bükülmesi   B) Işığın yansıması   C) Işığın yayılması   D) Işığın kırılması   E) Işığın toplanması 2016 Ara Sınav Doğru Cevap: D

5. Işık ve yansıma ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?   A) Gelen ışık ve yansıyan ışık her zaman aynı düzlemde olmaz.   B) Gelen ışık açısı, yansıyan ışık açısına eşittir.   C) Normal ışık, gelen ve yansıyan ışıktan farklı boyutta ele alınmalıdır.   D) Yansıtıcı yüzey yarı saydamsa arka planda gizli (sanal) görüntü oluşmaz.   E) Gelen ışığın açı oluşturması için düzlemin saydam olması gerekir. Çözümü: Işığın yansımasıyla ilgili olarak iki temel kuralı bilmek gerekir. Bu kurallar şöyledir: Gelen ışık açısı = Yansıyan ışık açısı (i = r) Gelen ışık, yansıyan ışık ve normal aynı düzlemde bulunur. 2016 Dönem Sonu Doğru Cevap: B

6. Bir merceğin merkezine yakın olarak gelen ışık ışınlarıyla, uzak olan ışık ışınlarının kırılmalarının farklı olmasından doğan mercek kusuru aşağıdakilerden hangisidir?   A) Küresel bozulma   B) Renk bozulması   C) Görüntünün kavisli olması   D) Görüntü bükülmesi   E) Astigmatik hata Çözümü: Küresel Bozulma: Merceğin yapısı küresel olduğundan merceğe gelen ışık ışınlarının merceğin merkezine yakın olanlarıyla uzak olanların kırılmaları farklı olur ve ışınlar merceğin ekseni üzerinde farklı noktalarda ekseni keserler. Bu da görüntü düzeyinde oluşan görüntünün seçikliğini bozmaktadır 2017 Ara Sınav Doğru Cevap: A

7. Işık yayılırken, daha yoğun bir ortamla karşılaştığında yansımayan ışık ışınlarının bu yüzey üzerinde uğradığı işleme ne ad verilir?   A) Işığın yansıması   B) Işığın emilmesi   C) Işığın renklenmesi   D) Işığın dalgalanması   E) Işığın kırılması Çözümü: Işık yayılırken daha yoğun bir ortamla karşılaştığında yansımayan ışık ışınları bu yüzey tarafından emilir. Bu olaya ışığın emilmesi denir. Nesne yüzeyinin özelliğine göre nesnenin üzerine düşen ışığın bir kısmı veya tamamı emilir ve yüzey tarafından yok edilen ışınlar kırılma ve yansıma özelliği gösteremez. 2017 Ara Sınav Doğru Cevap: B

8. Hareket eden ışığa verilen terimsel ad aşağıdakilerden hangisidir?   A) Zaman   B) Geçirgenlik   C) Yansıma   D) Kırılma   E) Işın Çözümü: Hareket eden ışığa verilen terimsel ad ışındır. 2017 Ara Sınav Doğru Cevap: E

9. Işık dalgalarının dış bükey bir merceği geçtikten sonra birleştiği noktada konunun net ve aydınlık bir görüntüsünün oluşması nedeniyle ortaya çıkan mercek türü aşağıdakilerden hangisidir?   A) Sanal (zahiri) mercek   B) Gerçek mercek   C) Kırılma indisi yüksek mercek   D) Pozitif mercek   E) Kalın kenarlı mercek Çözümü: Işık dalgaları dış bükey bir merceği geçtikten sonra birleştiği noktada (odak noktası) konunun net ve aydınlık görüntüsü oluşur. Bu nedenle ince kenarlı merceklere pozitif mercek de denir. Görüntü, merceğin diğer yönünde ve ters şekilde oluşur . Nesne merceğe yaklaştığında görüntü büyür . İnce kenarlı merceğe gelen ışık dalgaları merceğin karşı tarafında bir noktada (odak noktası) toplandığı için bu noktada yüksek bir sıcaklığın oluşmasını sağlar. Bu sayede örneğin bir kağıt parçası tutuşturulabilir 2017 Ara Sınav Doğru Cevap: D

10. Üzerine gelen ışık dalgalarını dağıtma özelliğine sahip olan merceklere ne ad verilir?   A) Çok elemanlı mercekler   B) Astigmatik mercekler   C) iç bükey mercekler   D) ince kenarlı mercekler   E) Polarize mercekler Çözümü: İç bükey merceklere kalın kenarlı mercek de denir. Nedeni, kenarlarının kalın, merkezinin (ortasının) ince olmasıdır. İç bükey mercekler üzerlerine gelen ışık dalgalarını dağıtma özelliğine sahiptirler. İç bükey merceğe gelen ışık dalgaları mercek içinden geçerken birbirinden uzaklaşarak kırılır. Merceğe gelen ışık ışınlarını kırarak optik eksenden uzaklaştırdığı için iç bükey mercekler ?ıraksak mercek? olarak da bilinir. İç bükey merceklerin meydana getirdiği görüntü daima düz, sanal (hayali) ve nesneden küçüktür. İç bükey mercekler gerçek görüntü oluşturmadıkları için bu merceklere negatif mercekler de denir. 2017 Ara Sınav Doğru Cevap: C

11. Aşağıdakilerden hangisi odak uzaklık arttırıcı bileziklerin kullanımının yol açtığı sorunlardan biridir?   A) Çerçeve kenarındaki nesnelerde bükülmelere yol açmaları   B) Duyarlı yüzey üzerine düşen ışığı bir miktar azaltmaları   C) istenmediği halde açının genişlemesine yol açmaları   D) Çok geniş açıda çerçeve kenarlarında siyahlık oluşturmaları   E) Diyaframın kısılmasına yol açtıkları için alan derinliğini artırmaları 2017 Ara Sınav Doğru Cevap: B

12. Üzerine düşen ışığın bir kısmını geçiren maddelere ne ad verilir?   A) Saydam maddeler   B) Şeffaf maddeler   C) Katı maddeler   D) Ayna yüzeyli maddeler   E) Yarı saydam maddeler Çözümü: Optikle ilgili temel kavramları açıklamak. Optikle ilgili konularda, ışık denildiğinde hareket halindeki ışık yani ışın anlaşılmalıdır. Işığın hareket halindeki durumunu vurgulamak için de ışık ışını kavramı kullanılır Işık dalgaları havada yayılırken cam, su, gaz, yansıtıcı parlak bir yüzey olan ayna gibi çeşitli materyallere çarpar ve bu yüzeylerde yansır, kırılır ya da emilir. Üzerine düşen ışığı geçirip geçirmemelerine göre, maddeler üç kısımda incelenir. Üzerlerine düşen ışığı tamamıyla geçirebilen, cam, su ve hava gibi maddelere şeffaf (saydam) maddeler denir. Üzerlerine düşen ışığın bir kısmını geçiren maddelere yarı şeffaf (yarı saydam) maddeler, hiç geçirmeyenlere ise şeffaf olmayan (saydam olmayan) maddeler denir. Işık, şeffaf (saydam) olmayan ve ışığı geçirmeyen bir nesne üzerine çarptığında, nesnenin özelliğine uygun olarak gerisin geriye yansır. Bu duruma ışığın yansıması denir. Yansıma olayında ışığın hızı, frekansı, rengi yani hiçbir özelliği değişmez. 2013 Ara Sınav Doğru Cevap: E

13. Işık dalgaları havada yayılırken cam, su, gaz, yansıtıcı parlak bir yüzey olan ayna gibi çeşitli yüzeylere çarpar. Bu durumla ilgili, aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?   A) Işık bu yüzeylerden etkilenmez.   B) Işık bu yüzeyleri fark etmeden yoluna devam eder.   C) Işık bu yüzeylerde yansır, kırılır ya da emilir.   D) Işık bu yüzeylerle temas edemez.   E) Fiziksel olarak böyle bir durum olamaz. Çözümü: Optikle ilgili temel kavramları açıklamak. Optikle ilgili konularda, ışık denildiğinde hareket halindeki ışık yani ışın anlaşılmalıdır. Işığın hareket halindeki durumunu vurgulamak için de ışık ışını kavramı kullanılır Işık dalgaları havada yayılırken cam, su, gaz, yansıtıcı parlak bir yüzey olan ayna gibi çeşitli materyallere çarpar ve bu yüzeylerde yansır, kırılır ya da emilir. Üzerine düşen ışığı geçirip geçirmemelerine göre, maddeler üç kısımda incelenir. Üzerlerine düşen ışığı tamamıyla geçirebilen, cam, su ve hava gibi maddelere şeffaf (saydam) maddeler denir. Üzerlerine düşen ışığın bir kısmını geçiren maddelere yarı şeffaf (yarı saydam) maddeler, hiç geçirmeyenlere ise şeffaf olmayan (saydam olmayan) maddeler denir. Işık, şeffaf (saydam) olmayan ve ışığı geçirmeyen bir nesne üzerine çarptığında, nesnenin özelliğine uygun olarak gerisin geriye yansır. Bu duruma ışığın yansıması denir. Yansıma olayında ışığın hızı, frekansı, rengi yani hiçbir özelliği değişmez. 2013 Ara Sınav Doğru Cevap: C

14. Dış bükey bir merceğin üzerine düşen ışık ışınlarının merceği geçtikten sonra toplandığı noktaya ne ad verilir?   A) Toplanma noktası   B) Kesişme noktası   C) Işın noktası   D) Mercek noktası   E) Odak noktası Çözümü: Işık dalgaları dış bükey bir merceği geçtikten sonra birleştiği noktada (odak noktası) konunun net ve aydınlık görüntüsü oluşur. Bu nedenle ince kenarlı merceklere pozitif mercek de denir. Görüntü, merceğin diğer yönünde ve ters şekilde oluşur . Nesne merceğe yaklaştığında görüntü büyür . İnce kenarlı merceğe gelen ışık dalgaları merceğin karşı tarafında bir noktada (odak noktası) toplandığı için bu noktada yüksek bir sıcaklığın oluşmasını sağlar. Bu sayede örneğin bir kağıt parçası tutuşturulabilir 2013 Ara Sınav Doğru Cevap: E

15. Aşağıdakilerden hangisi temel mercek hatalarından biri değildir?   A) Küresel bozulma   B) Büyütme bozulması   C) Görüntünün bükülmesi   D) Astigmatik hata   E) Renklerin bozulması Çözümü: Bir merceğin görüntü vermesi ışığın kırılma olgusuna dayanır. Kırılma olayı sonucunda ışığı toplamaya ya da dağıtmaya yarayan saydam nesnelere mercek denir. Mercekler, içinden geçen ışığın yönünü değiştiren maddelerdir. Tek bir mercek kullanarak net ve keskin bir görüntü elde etmek çok güçtür ve tek bir mercekle elde edilen görüntü birçok hatayı içerir. Bu temel hatalar ya da mercek bozulmaları şunlardır: Renklerin bozulması, Küresel bozulma, Görüntünün kavisli olmasından doğan hatalar, Görüntünün bükülmesi, Astigmatik hata. 2013 Ara Sınav Doğru Cevap: B

Ders Analizi

Son 5 yılda çıkmış soruların ünitelere göre analizi

Ara Sınav Üniteleri

1.Ünite Optik 46 soru (28 Tanesi çözümlü)

2.Ünite Kamera Objektifleri 121 soru (62 Tanesi çözümlü)

3.Ünite Normal Odak Uzaklıklı Objektifler  14 soru (9 Tanesi çözümlü)

Dönem Sonu Sınavı Üniteleri

4.Ünite Kısa Odak Uzaklıklı Objektifler 12 soru (6 Tanesi çözümlü)

5.Ünite Uzun Odak Uzaklıklı Objektifler  25 soru (12 Tanesi çözümlü)

6.Ünite Bakış Açısı ve İzleyici 31 soru (12 Tanesi çözümlü)

Tebrikler. 1. Üniteyi tamamladınız..

Buradaki bilgilerin tümü onlinefotokopi.com TEKKAYNAK ders çalışma kitapçıklarından alıntıdır.

Bu üniteye ait diğer çıkmış sorular ile diğer ünitelerine ait kaynakları ve deneme sınavlarını, Sınav öncesi pratik bilgileri , Doğru Yanlış ve Boşluk Doldurma Testlerini, Çözümlü Sorularıwww.onlinefotokopi.com sitesinden temin edebilirsiniz. onlinefotokopi olarak tüm sınavlarınızda başarılar dileriz.