aöf ders kitapları - tek kaynak çıkmış sorular, özetler, deneme sınavları

SPORDA RİSK YÖNETİMİ ÇALIŞMA KİTAPÇIĞI (SYT204U)

www.onlinefotokopi.com

#-

Ara (Vize) Sınav Öncesi Son Hazırlık - Pratik Bilgiler

Aşağıdaki ifadelerdeki sınava girmeden birkaç saat önce mutlaka ezberleyin. Tamamı çıkmış sorulardan derlenmiştir. Sınav esnasında çok faydasını göreceksiniz.(Altı çizili kelimeler olumsuzdur!! Çok dikkat ediniz.)

1) "Riskli durumlardan uzak durmak" risk yönetiminin temel hedeflerinden değildir.
2) "Yönetim analizi" potansiyel riskleri belirleme yöntemlerinden değildir.
3) "Yönetimin sermaye ihtiyacının artırılmasını sağlar." risk yönetiminin yararlarından değildir.
4) "Antrenman yoğunluğu" tesise bağlı risklerden biri değil.
5) Bir kurumun temel iş faaliyetlerini yürütmesini ve yerine getirmesini engelleyebilecek riskleri ifade eden risk türü Operasyonel risk
6) "Stratejik risk" risk algısı türlerinden sayılmaz.
7) Kurumun amaçlarına ulaşmasını etkileyebilecek belirsizliklerin yönetilmesi yoluyla ortak değer yaratma, koruma ve artırma girişimlerine Kurumsal risk yönetimi denir
8) Kriz sırasında planlama ve uygulama safhasında kullanılan risk yönetim şekli Kritik zamanlı risk yönetimi
9) "Strateji bozmada kullanılır." kurumsal risk yönetiminin özelliklerinden biri değildir.
10) Risk yönetim sürecinin ilk aşaması Risk stratejisi belirlemek
11) "Antrenman yönetimi" spor organizasyonlarında risk yönetimi içerisindeki yönetim alanlarından değildir.
12) Belirsizliklerin sayısal değerlere çevrilerek etkilerinin tespit edilmesi sonucu önemli risklerin belirlendiği risk yönetim süreç basamağı Risk analizi
13) "Antrenman tipi" spor tesisi ile ilgili risk faktörlerinden biri değil.
14) "Maliyet yönetimi" spor organizasyonlarının risk yönetim yaklaşımı açısından dört önemli yönetim alanından değildir.
15) Bireylerin risk algılarının, spor organizasyonu içerisinde bulundukları, yaşadıkları sosyal çevre ve sosyal davranışlar doğrultusunda oluştuğunu belirten kuram Kültürel kuram
16) Riskin ortaya çıkmasının temel nedeni Risk kaynağı
17) Belirsizlik ortamında karar vericinin riskten kaçındığı ve en az kaybın olduğu durumu seçmesi kriteri Wald kriteri
18) "Risklerin ortaya çıkmasını hızlandırmak" risk planlamanın amaçlarından değildir.
19) Riski kabul edilebilir düzeye indirebilmek için yapılan çalışmalar Risk değerlendirme
20) "Yedek oyuncu faktörü" sporda sosyal risk faktörlerinden değildir.
21) "Risk sadece olumsuz bir etken değil aynı zamanda bir fırsattır." geleneksel bakış açısından risk kavramının özelliklerinden sayılmaz.
22) Tanımlanmış risklerin gerçekleşme olasılığının ve etki gücünün değerlendirildiği süreç Nitel risk analizi
Kaynak: www.onlinefotokopi.com
#-

Ünite 1 : Risk ve Risk ile İlgili Temel Kavramlar

Kaynak: www.onlinefotokopi.com

Kaç Defa Soruldu?

Aşağıdakilerden hangisi geleneksel bakış açısında risk kavramının bir özelliği değildir? 2 defa soruldu

Aşağıdakilerden hangisi risk algısı türlerinden biri değildir? 2 defa soruldu

Aşağıdakilerden hangisi riskin meydana gelme olasılığının bir ölçüsü şeklinde ifade edilir? 2 defa soruldu

Bir işyerinde yüksek teknolojik ürünler kullanmaktan doğan risk aşağıdaki risk faktörlerinden hangisi ile ilgilidir? 2 defa soruldu

Bir kurumun kısa, orta ve uzun vadeli hedeflerine ulaşmasını engelleyebilecek risk aşağıdakilerden hangisidir? 2 defa soruldu

Bir kurumun temel iş faaliyetlerini yürütmesini ve yerine getirmesini engelleyebilecek riskleri ifade eden risk türü aşağıdakilerden hangisidir? 2 defa soruldu

İstenmeyen bir olayın meydana gelebilmesinin belirsiz olma durumu aşağıdakilerden hangisidir? 2 defa soruldu

Risk kavramı ortaya çıktığı 15nci yüzyılda aşağıdakilerden hangisi ile ilgili olarak kullanılmaya başlanmıştır? 2 defa soruldu

Sık sorulan soruların hangi yıllara ait olduğunu görmek için özetin sonundaki çıkmış soruları inceleyiniz.

Kısa Özet

Risk kavramı; istenmeyen bir olayın meydana gelebilmesinin belirsiz olma durumu veya önceden planlanan amaçlara ulaşmayı etkileyen her türlü engel, kayıptaki değişiklikler, kayıp olasılığı, belirsizlik, beklenen sonuçlardan uzaklaşma, beklenen sonuçlardan farklı olma olasılığı şeklinde belirtilmektedir. Risk, planların başarısız olması, hatalı karar alma, zarar etme veya kar etmeme gibi durumlarla ilişkilendirilmiştir. Risk, karar vericinin herhangi bir olayın sonuçlarını tahmin edemediği, belirleyemediği durumlardır. Ayrıca kişilerin yaşantılarındaki herhangi bir durum veya olay ile ilişkili tehlike durumunu yaşama olasılığı ya da istenmeyen olayların gerçekleşme ihtimali de risk olarak ifade edilmektedir. Bu tanımların tam tersine risk, olayların gerçekleşme olasılığı ile birlikte olası gerçekleşecek olumlu ve olumsuz sonuçlar veya beklenen ve beklenmeyen olası durumlar olarak da tanımlanabilir. Yani risk kavramı sadece istenmeyen, olumsuz bir olay, tehlike, tehdit ve belirsizlik değil, çeşitli fırsatları da içeren bir kavramdır. Geleneksel açıdan risk olumsuzluktur ve fırsat içermez, yöneticiler tarafından yönetilir, kişisel olarak değerlendirilirken yeni bakış açısına göre risk fırsatlar içerir, bütün kurum çalışanları ile yönetilir ve risk objektif olarak değerlendirilebilir. Risk tanımları içerisinde genel olarak ortak noktada buluşulmuş bazı temel kavramlar vardır. Bu kavramlar ise şunlardır; risk kaynağı, tehlike, etki, olasılık, belirsizlik, karar verme, yarar, değişkenlik ve karmaşıklıktır. Riskin kaynağı; riskin meydana gelmesine sebep olan temel nedendir. Risk, herhangi bir tehlikenin meydana gelme olasılığı şeklinde tanımlanmaktadır. Tehlike; hasar, kayıp veya olayın olumsuz sonuçlanmasına neden olabilecek durumlar, etki ise; tehlikenin sonuçlarının büyüklüğünün tespit edilmesidir. Risk, olasılık ve belirsizlik kavramları birbirlerinin yerine kullanılmasına rağmen risk istenmeyen bir olayın meydana gelme olasılığının yanı sıra olayın meydan gelmesine ve sonuçlarına ilişkin belirsizlikleri de içerir. Geleceğe yönelik kararlar verilirken ve bu kararları yönetmeye yönelik faaliyetler birçok risk ve risk ile ilgili kavramları içerir. Gelecekle ilgili kararlarda bir kişi için kayıp olan bir durumbir başkası için kazanç şeklinde sonuçlanabilir, dolayısıyla risk aynı zamanda yarar da ifade eder. Risk kavramı farklı farklı sınıflandırılmasına rağmen sistematik risk ve sistematik olmayan risk olarak, finansal riskler, operasyonel riskler, stratejik riskler, dış çevre riskleri, tehdit riski veya tanımlanmış risk, tanımlanamayan risk, kabul edilebilir risk, kabul edilemeyen risk, toplam risk ve artık risk olarak da sınıflandırılmaktadır. Risk ve algılama ile ilgili olarak önemli bir kavram da algılanan risk ya da risk algısı kavramıdır. Herhangi bir konuda seçim yapmak zorunda olan ve bu seçimin sonucunun ne olacağını bilmeyen kişi tedirginlik hisseder ve bu durumu risk olarak algılar. Risk algısı, tüketicinin ürün satın alma davranışını anlamada da önemli bir kavramdır. Tüketici satın alma amaçları ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmadığında aynı zamanda satın alma kararlarının sonuçlarını tahmin edememe, sonuçların belirsiz ya da olumsuz olması, ürün fiyatının fazla olması, kendi beklentileri veya üründen beklenenler doğrultusunda olmaması, alternatifler arasından seçim yapmak zorunda olması, ürünle ilgili çekincelerinin olması, daha önce olumsuz deneyimler yaşaması, ürün ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmaması, kendine olan özgüvenin az olması gibi durumlarda tüketicide risk algısı oluşur. Aslında tüketicilerin algıladıkları risk, ürünle ilgili olarak kişisel değerlendirmelerinin, seçme kararlarının ve davranışlarının en önemli noktasıdır. Risk algısının fonksiyonel risk, sosyal risk, fiziksel risk, psikolojik risk, zaman kaybı riski ve finansal risk gibi çeşitleri bulunmaktadır. Genel olarak yaş, cinsiyet, kişilik yapılarındaki farklılıklar, tüketici bağlılığı, kişisel farklılıklar, ürün ile ilişkili farklılıklar, kültürel farklılıklar, yaşam şekli, ekonomik farklılıklar, geçmiş deneyimler, alışveriş şekli, bilgi eksikliği, medeni durum, eğitim durumu risk algısını etkileyen faktörlerdendir.şimdi bu konu ile ilgili çıkmış sorulara göz atalım;

Aşağıdakilerden hangisi geleneksel bakış açısında risk kavramının bir özelliği değildir?

A) Risk aynı zamanda bir fırsattır.

B) Risk olumsuz bir etkendir.

C) Risk kişilere bağlı olarak değerlendirilir.

D) Risk yönetim sorumlulukları alttaki personele yönlendirilir.

E) Yapılanmamış risk yönetim fonksiyonları bulunur.

2015 Tek Ders Doğru Cevap: A

Risk kavramı ortaya çıktığı 15nci yüzyılda aşağıdakilerden hangisi ile ilgili olarak kullanılmaya başlanmıştır?

A) Pazarlama

B) Sigorta

C) Muhasebe

D) Askeri

E) Ticaret

2013 Ara Sınav Doğru Cevap: B

Kısa Kısa

Başkasının başına gelmiş olan trafik kazası gibi trajik bir olay gördüğümüzde ilk olarak bu olaya karşı duygularımız ve ilgimiz artar. Olaya ilişkin gürültü ve heyecan yatıştıktan sonra ise herhangi birisine kötü bir şey olduysa diye üzülür, buna karşın aynı veya benzer trajik olay kendi başımıza gelmediği için kendimizi iyi hissederiz. Aslında bu olay bizim başımıza da gelebilirdi. Yaşantımızın daha sonraki süreçlerinde de benzer bir durumla karşılaşıp karşılaşmayacağımızın garantisi yoktur. İşte bu bizim risk diye tanımladığımız bir durumdur. Risk, temelde gerçekleştirdiğimiz eylemlerle ve eylemlerimizi nasıl yapmamız gerektiğine ilişkin aldığımız kararlarla ilgilidir. Gerçekleştirmek istediğimiz amaç doğrultusundaki bütün stratejik eylemler önceden tahmin edemediğimiz riskler barındırabilir. Aslında her gün birçok yerde riskli bir durum ile karşılaşılmaktadır. Evden çıkarken, arabaya binerken, denizde yüzerken, markette alışveriş yaparken çeşitli sebeplerle meydana gelen yaralanmalar ve hatta ölümlerle sonuçlanan riskler günlük yaşantımızın bir parçasıdır.

Geleneksel tanımlamada risk kavramı bir olayın istenmeyen ve olumsuz sonuçlarının gerçekleşme olasılığı şeklinde ifade edilir. Geleneksel bakış açısında risk kavramının özellikleri şunlardır (Küçük Yılmaz, 2007):

Risk organizasyonel yöneticiler tarafından yönetilir. Risk olumsuz bir etkendir ve olayların olumlu etkileri ve fırsatlar bulunmamaktadır. Risk kişilere bağlı olarak değerlendirilir. Eğer risk kavramı olayların olumsuz sonuçlarıyla sınırlandırılmışsa, olayların olumlu olma ihtimali ile uğraşmak için başka bir sürece ihtiyaç duyulmaktadır. Bunun anlamı ise yine fırsatların göz ardı edilmesidir. Özellikle fırsatların nasıl belirleneceğine, yaratılacağına ve elde edileceğine ilişkin eksiklik ve sınırlı ifade bulunmaktadır. Risk yönetimin sorumlulukları diğer alttaki personele yönlendirilir. Yapılanmamış ve tutarsız risk yönetim fonksiyonları bulunur. Yönetimin iç kontrolünü sağlayan bir iç denetim kurulu vardır. Buna karşın yeni bakış açısına göre risk kavramının özellikleri ise şunlardır (Küçük Yılmaz, 2007): Risk sadece olumsuz bir etken değil aynı zamanda bir fırsattır. Risk sadece yönetim tarafından değil bir bütün olarak kurum çalışanları ile yönetilir. Risk yönetimi her kurum yönetim sistemi içerisinde oluşturulabilir ve her yönetim sistemi içerisinde bir risk komitesi bulunur. Risk yönetim sorumluluğu üst yönetim ve alt yönetimler tarafından kabul edilir. Risk kişilerin kendi görüşlerinden bağımsız olarak ölçülebilir ve değerlendirilebilir.

RİSK İLE İLGİLİ KAVRAMLAR

Yazarlar tek bir risk kavramı üzerinde uzlaşmanın doğru olmadığını belirtmektedir buna rağmen tüm tanımlarda üzerinde durulan bazı kavramlar yer almaktadır. Bu kavramlar ise şunlardır: Risk Kaynağı Riskin kaynağı; riskin ortaya çıkmasına sebep olan temel nedeni ifade eder. Risk kaynağının belirlenmesi ile riskin oluşmasına neden olabilecek etkenler engellenerek riskin ortaya çıkması önlenebilir. Bir riski belirleyebilmek ve tanımlayabilmek için öncelikle o riski oluşturacak olay, kaynak ve etkileri belirlemek gerekir (Fıkırkoca, 2003). Risk, Tehlike ve Etki Genel anlamda risk, herhangi bir tehlikenin meydana gelme olasılığı ile bu tehlike ile meydana gelen sonuçların bileşkesi şeklinde ifade edilmektedir. Diğer bir deyişle olası risk derecesinin, tehlikenin büyüklüğü ve tehlikeden etkilenenlerin savunmasızlığıyla orantılı olduğu anlaşılmaktadır. Görüldüğü gibi risk tanımlarında tehlike ve bu tehlikenin olasılığından ve etkilerin varlığı sözkonusudur. İnsanın yaşadığı süre içerisinde tehlikeden uzakta tamamen güven içerisinde yaşaması mümkün değildir. Günlük yaşantı içerisinde iş kazaları, trafik kazaları, spor yaralanmaları, ev kazaları, yangınlar, hastalıklar... vb. gibi birçok tehdit ve tehlike ile karşılaşılmaktadır. Tehlike kavramı; doğal süreç içerisinde gerçekleşen veya insan tarafından da meydana getirilebilen bir olayın öncelikle insanların hayatını, yaşadığı çevreyi, sosyal ve ekonomik durumunu, mal ve hizmetlerini tehdit edici olayları ve bu olayların meydana gelme olasılığını içermektedir. Tehlike; hasar, kayıp veya olayın olumsuz sonuçlanmasına neden olabilecek durumlar, koşullar ve aktiviteler olarak tanımlanmaktadır. Buna bağlı olarak etki ise, tehlikenin insan, malzeme veya kurum üzerindeki sonuçlarının büyüklüğünün tespit edilmesi anlamına gelir. Tehlikenin etkisi; ölüm, yaralanma veya hastalanma derecesi, malzeme veya teçhizatta oluşabilecek zarar veya kayıp, çevresel zarar ve yıkım, diğer görevler üzerindeki olumsuz etkiler şeklindeki ifadelerle gösterilebilir. Herhangi bir tehlikenin oluşturacağı etki derecesi ise, bilgiyle ve daha önce gerçekleşmiş benzer olaylar üzerinden elde edilmiş tecrübelerle tahmin edilebilir. Risk ve Olasılık Risk ve olasılık kavramları birbirleriyle oldukça yakından ilişkili iki kavramdır. Fakat risk ve olasılık arasındaki farklılıklara dikkat edilmeksizin bu kavramlar birbirlerinin yerine kullanılabilmektedir. Olasılık, gerçekleşmesi olası olayların toplam sayılarının, daha subjektif olaylara karşı meydana gelme oranı olarak ifade edilmektedir. Olasılık kelimesi genel olarak bir inanç veya beklentiyi ifade ederken diğer bir anlamı ise, istatistikçiler tarafından kullanılan rastlantı sonucu veya şans ile meydana gelen fiziki olayları belirtmektedir (Emhan, 2009). Risk; olasılık hesaplamalarında kullanılmakta, bir ve sıfır arasında değişen sayısal değerlerle ifade edilmektedir. Bir sayısı; risk düzeyinin yüzde yüz olduğunu, sıfır sayısı ise; risk düzeyinin sıfır olduğunu belirtmektedir. Riske sayısal olarak bir değer biçilemediği durumlarda risk düzeyi; ?yüksek risk?, ?düşük risk?, "kabul edilebilir risk", "ihmal edilebilecek kadar düşük risk" gibi sözcüklerle tanımlanmaktadır. Risk ve Belirsizlik Birçok tanımı olmasına rağmen risk, belirsizlik veya belirsizliğin sonuçları olarak tanımlanmaktadır. Risk, belirsizliğin bir örgüt üzerindeki tanımlanabilir tehlikeli etkisi olarak da ifade edilmektedir. Dolayısıyla çeşitli tanımlarından da anlaşılacağı üzere risk ve belirsizlik arasında bir ilişki bulunmaktadır. Her olay, her karar, atılan her adım, gerçekleştirilen her girişim, bir belirsizliği ve istenmeyen bir yönü yani riski içermektedir. Risk insan zihninde tehlikeye işaret eden endişe, korku içeren olaylarla birlikte gelecekte gerçekleşme olasılığı olan olayları da belirtmektedir. Dolayısıyla risk istenmeyen bir olayın meydana gelme olasılığının yanı sıra olayın meydan gelmesine ve sonuçlarına ilişkin belirsizlikleri de içermektedir. Karar verme ortamındaki belirsizliğin fazla olması ise daha fazla risk almayı gerektirir. Risk ve belirsizlik kavramları sıklıkla birbirinin yerine kullanılmasına rağmen aynı şeyleri ifade etmezler. Risk, bir olayın olasılık dağılımının bilindiği belirsizlik ise, olayın olasılık dağılımının bilinmediği durumlardır. Belirsizlik, gelecekte ne olup ne olmayacağı ile ilgili bilginin olmadığı şüpheleri içeren bir durumdur (Emhan, 2009). Ayrıca belirsizlik, riskin meydana gelme olasılığının bir ölçüsü şeklinde ifade edilir.

Risk ve Karar Verme

Her insanın günlük yaşantısında geleceğe yönelik verdiği kararlar ve bu kararları yönetmeye yönelik faaliyetler birçok risk ve risk ile ilgili kavramları içerir. Karar verme gelecekle ilişkili ve gelecek de belirsizliğin aynası olduğu için risk konusuyla da ilişkilidir. Karar verme faaliyeti farklı şekillerde tanımlanabilmektedir. Karar verme, sunulan çeşitli seçenekler içerisinden seçim ve tercih yapmak şeklinde tanımlanmaktadır. Sorun çözme ve çevrenin sunduğu fırsatları tanımlama süreci olarak belirtilen karar verme, kişinin herhangi bir konuyla ilgili olarak yaptığı seçim eylemidir. Karar verme sürecine katkı sağlayacak bilgilerin toplanması doğrultusunda karar verme, çeşitli alternatifler arasından seçim yapmakla ilgili bedensel ve zihinsel çabaların toplamı şeklinde ifade edilebilir (Emhan, 2009). Kurumsal açıdan karar verme süreci, kurumun amaçları doğrultusundaki çalışmaları etkileyen engelleri yok etmek, olumsuz koşulları ortadan kaldırmak ve bunların yerine olumlu olanlarını bulmak konusunda birtakım önlemler alınması evrelerini kapsamaktadır.

şimdi bu konu ile ilgili çıkmış sorulara göz atalım;

Belirsizlikleri sayısal değerlere çevirerek riski anlamak ve doğru kararlar vermeye yardımcı olan risk yönetim sürecine ne ad verilir?
A) Risk izleme
B) Risklerin belirlenmesi
C) Risklerin tanımlanması
D) Risk analizi
E) Risk kontrol

2014 Ara Sınav Doğru Cevap: D

Karar verme sürecinde olası riskin düzeyi ve sonuca etkisi de bilinmelidir. Risk, tüm işin aksamasına neden olacak ise kabul edilmemeli ayrıca riskleri azaltacak ya da tamamen ortadan kaldıracak risk azaltma planları ve önlem planları hazırlanmalıdır. Risk altında karar verilirken, her bir riskin meydana gelme olasılığı tahmin edilir ve her riskin belirlenebildiği ölçüde olasılık dağılımları tanımlanır. Riskli karar vermede en iyi strateji, en büyük beklenen değerli durumu seçmektir. Belirsizlik ortamında anlamlı bir olasılık belirlemek mümkün olmadığından, karar verilirken aşağıdaki dört kriterden biri seçilebilir (Yılmaz, 2005):

Hurwicz ya da Maximas kriteri: Bu kriterde karar verici risk almayı sever fakat en büyük kazancı hedefleyerek çok fazla risk alır ve büyük kayıp olasılıklarını da kabullenir. Wald kriteri: Bu kriterde ise karar verici riskten kaçınır ve her zaman en az kaybın olduğu durumu seçer. Savage ya da Minimax kriteri: Karar verici bu kriter tipinde risk alarak uğramış olduğu büyük zararları azaltmaya çalışır. Laplace kriteri: Bu kriterde karar verici belirsizlik altında karar verme durumunu, risk altında karar verme durumuna dönüştürmeye çalışır. Kara verici riskin oluşma olasılığı hakkında bilgi sahibi değildir ve bu durum ise belirsizlik şeklinde ifade edilir. Karar verici bu belirsizlik durumunu riskin oluşma olasılığının öngörülebildiği duruma dönüştürerek risk altında kararlar vermeye çalışır.

şimdi bu konu ile ilgili çıkmış sorulara göz atalım;

Belirsizlik ortamında karar vericinin riskten kaçındığı ve en az kaybın olduğu durumu seçmesi kriteri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Maximas kriteri
B) Laplace kriteri
C) Minimax kriteri
D) Wald kriteri
E) Savage kriteri

2014 Ara Sınav Doğru Cevap: D

Risk ve Yarar

Risk, kurumlar için sadece istenmeyen bir olay, tehlike ya da tehdit durumunu temsil etmenin yanı sıra fırsatları da içerdiği için risk ve yarar birbirleriyle ilişkilidir. Risk farklı durumlar ve kişiler için farklı sonuçlar meydana getirebilir. Bireysel olarak bir kişi için kayıp olan bir durum bir başkası için kazanç şeklinde sonuçlanabilir dolayısıyla risk sadece kayıp ve zarar değil aynı zamanda yarar ifade eden bir durumdur. Riski doğru olarak belirleyebilen, tanımlayabilen, anlayabilen, anlatabilen ve yönetebilen kurumlar ise, riskin zararlı yönlerinden uzak kalarak faydalı yönlerinden yararlanmayı başarabilirler.

Risk, Değişkenlik ve Karmaşıklık

Değişkenlik, riskleri belirleyen en önemli faktörlerden birisidir. Hedeflenen değere her zaman tamamen ulaşılması mümkün değildir ve risk, hedeflenen değerden sapma durumu şeklinde de ifade edilir. Hedeflenen değerin değişken olmaması, tamlığı ve doğruluğu ise risklerin doğru belirlenmesini ve yönetilmesini doğrudan etkiler. Bir olaydaki bileşen sayısı ve bileşenler arasındaki ilişkinin artması, olayın karmaşıklığını artırır. Bir olayın ya da durumun karmaşıklık derecesi, risk şiddetini etkileyen diğer bir faktördür (Küçük Yılmaz, 2007). Örneğin yüksek teknolojik ürünler, yüksek karmaşıklığa sahiptirler. Dolayısıyla teknolojideki bu hızlı değişiklikler ve gelişmeler makinelerin karmaşıklığını daha da artırmakta buna bağlı olarak da olası risk faktörlerini de artırmaktadır (Yılmaz, 2005).

RİSK TÜRLERİ

Risk kontrol altına alabilme veya sınırlayabilme olasılığının olup olmamasına göre, yani kaynaklarına göre genel olarak risk; sistematik risk ve sistematik olmayan risk olarak iki ana gruba ayrılmaktadır (Gürsoy ve diğ., 2008; Fıkırkoca, 2003; Turanlı ve diğ., 2002): Sistematik Risk (Piyasa Riski, Çeşitlendirilemeyen Risk) Sistematik risklere bağlı olarak varlığın değerinin değişme riskidir. Bu riskten korunabilinir fakat bu risk tamamen ortadan kaldırılamaz. Firmalar açısından sistematik risk; enflasyon riski, döviz kuru riski, faiz oranı riski, vergi reformları, hava durumu riski ve politik risk şeklinde alt gruplarında incelenmektedir (Fıkırkoca, 2003; Turanlı ve diğ, 2002). Sistematik Olmayan Riskler (İş Riski, Çeşitlendirilme Yoluyla Ortadan Kaldırılan Risk) Kurumların kendi yapısal özelliklerinden kaynaklanan risklerdir. Sistematik olmayan riskler, yönetim riski, teknolojik riskler, likidite riski, işletme riski ve vade riski olarak ayrılabilmektedir (Fıkırkoca, 2003; Turanlı ve diğ., 2002). Sistematik olmayan risk tahmini zordur fakat risk ortadan kaldırılabilir. Birçok risk sınıflandırması olmasına rağmen en kabul görmüş diğer bir sınıflandırma yöntemine göre ise riskler şu şekilde belirtilmektedir (Saka, 2010): Finansal riskler, Operasyonel riskler, Stratejik riskler, Dış çevre riskleri, Tehdit riski (harici/sigorta edilebilir) Fakat bu risk sınıflandırmalarını kesin çizgiler ile birbirlerinden ayırmak doğru değildir. Örneğin bir kredi riski; sonuçları açısından bakıldığında aynı zamanda finansal risk, sebepler açısından bakıldığında ise operasyonel risk olarak da algılanabilir. Finansal Riskler Finansal riskler, kurumun finansal pozisyonunun ve tercihlerinin sonucunda ortaya çıkan riskler şeklinde ifade edilir. Finansal riskler; faiz oranları, satış ürünlerindeki dalgalanmalar ve döviz kurundaki dalgalanmalardan kaynaklanan riskleri içerir (Saka, 2010). Aynı zamanda, kredi riski, likidite riski, nakit riski ve piyasa riskini de içerebilmektedir. Operasyonel Riskler Operasyonel riskler, bir kurumun temel iş faaliyetlerini yürütmesini ve yerine getirmesini engelleyebilecek riskleri ifade eder. Tedarik, satış, ürün geliştirme, bilgi yönetimi, hukuk ve marka yönetimi, işletmenin sistemleri, süreçleri, teknoloji ve insan ile ilgili riskleri içermektedir (Saka, 2010). Stratejik Riskler Stratejik riskler ise bir kurumun kısa, orta veya uzun vadeli olarak belirlemiş olduğu hedeflerine ulaşılmasını engelleyebilecek kurumun yapısal risklerini ifade eder. Planlama, iş modeli, iş portföyü, kurumsal yönetim, pazar analizi gibi riskler en bilinen stratejik risklerdir (Saka, 2010). Politik, ekonomik, düzenleme ve küresel piyasa şartları ile ilgili riskleri de içermektedir. Aynı zamanda itibar riski, liderlik riski, marka riski ve değişen müşteri ihtiyaçlarını da içerebilmektedir. Dış Çevre Riskleri Bu kategoride yer alan riskler, bir kurumun kendi faaliyetlerinden bağımsız olarak ortaya çıkan, fakat kurumun çeşitli tercihlerine bağlı olarak meydana gelen ve kurumu etkileyen risklerdir. Yasal düzenlemeler, müşteri trendleri, ekonomik ve politik değişiklikler, rakipler ve sektördeki değişiklikler dış çevre risklerine örnek olarak belirtilebilir (Saka, 2010).Tehdit Riski Bu risk kategorisinde ise fiziksel zararlar, doğal felaketler, terörizm... vb gibi tehdit ve tehlike içeren aynı zamanda sigorta edilebilir riskler bulunmaktadır. Diğer bir sınıflandırmaya göre ise risk türleri şu şekilde ifade edilmektedir (Yılmaz, 2005): Tanımlanmış Risk Çeşitli analiz teknikleri kullanılarak tespit edilen riskler tanımlanmış risk olarak ifade edilmektedir. Kurumun emniyeti açısından yapılacak en önemli şey mümkün olabildiğince tüm riskleri tanımlamaktır. Risklerin tanımlanmasından sonra ise riskin olasılık ve etkileri belirlenmelidir. Tanımlanamayan Risk Kurum içerisindeki henüz belirlenememiş riskler tanımlanamayan riskler olarak ifade edilmektedir. Bazı riskler olumsuz durumlardan sonra tanımlanırken bazı riskler ise hiçbir zaman tanımlanamaz dolayısıyla belirlenemezler. Kabul Edilebilir Risk Kabul edilebilir risk, ekstra mühendislik ve yönetim çalışmalarına ihtiyaç duyulmaksızın, faaliyet içerisinde kalmalarına izin verilen dolayısıyla kabul edilen tanımlanmış riskin bir parçası şeklinde belirtilmektedir. Yönetim faaliyetlerinin doğrudan sorumluluk almasından dolayı riskleri kabul etmek ve bu kararı almak da zordur. Eğer riske maruz kalan kişi, konuya ilişkin yeterli bilgi donanımına sahip ise bu karar verilebilir ve riskler kabul edilebilir. Kabul Edilemeyen Risk Yönetim tarafından kurum içerisinde kalmasına kesinlikle göz yumulmayan risklerdir. Ortadan kaldırılması veya kontrol altında tutulması gereken tanımlanmış riskin bir alt unsurudur. Toplam Risk Kurum içerisindeki tanımlanmış ve tanımlanamayan risklerin toplamı şeklinde ifade edilmektedir. Artık Risk Kurumun güvenliği açısından yapılan çalışmalar tamamlandıktan sonra geriye kalan risk artık risk olarak belirtilmektedir. Fakat artık risk, kabul edilebilir riskle aynı anlama gelmez. Artık risk; kabul edilebilir risk ile tanımlanamayan risklerin toplamı ve kullanıcıya iletilen toplam risktir.

şimdi bu konu ile ilgili çıkmış sorulara göz atalım;

Aşağıdakilerden hangisi risk algısı türlerinden biri değildir?
A) Sosyal risk
B) Fonksiyonel risk
C) Stratejik risk
D) Finansal risk
E) Psikolojik risk

2013 Ara Sınav Doğru Cevap: C

RİSK ALGISI

Algılama, kişinin davranışlarını etkileyen psikolojik faktörlerden birisidir. Algı, çevrenin, insanların, nesnelerin, seslerin, hareketlerin, renklerin, kokuların ve tatların gözlemlenmesiyle ilgilidir. Algılama kavramına ilişkin değişik tanımlar bulunmaktadır. Algılama, insanların duyularını kullanarak çevrelerinden elde ettikleri bilgileri bir araya getirip düzenleyerek kendileri için anlamlandırma ya da kavramlaştırmalarına ilişkin süreçlerdir. Algılama ayrıca kisilerin çevreden gelen uyarıcıları, kendileri için anlamlı bir dünya yaratacak sekilde yorumlamaları olarak da tanımlanmaktadır. Daha genel olarak algılama, bireyin anlamlı bir dünya yaratmak amacıyla bilgi girdilerini seçme, organize etme ve yorumlama sürecidir (Deniz ve Erciş, 2008). Algılama, sadece fiziksel uyarıcılardan değil aynı zamanda kişinin çevresindeki uyarıcılardan da etkilenmektedir ve önemli olan ise kişinin uyarıcıları algılama şeklidir (Deniz, 2007). Risk ve algılama ile ilgili olarak önemli bir kavram da algılanan risk ya da risk algısı kavramıdır. Literatürde risk algısı ve algılanan risk birbirinin yerine kullanılmaktadır.

TÜKETİCİ DAVRANIŞI VE RİSK ALGISI

Tüketici davranışlarının meydana getireceği sonuçlar önceden tahmin edilemediği için bu sonuçların bir bölümü istenmeyen, olumsuz durumlara neden olabilmekte dolayısıyla da risk içermektedir. Tüketici davranışlarındaki en temel sorun tüketiciye sunulan ürün alternatifleri arasından seçim yapılması ve belirsizlik durumu dolayısıyla da riskle karşı karşıya kalma durumudur. Yapılan araştırmaların sonucuna göre tüketicilerin satın alma davranışının sonuçlarının belirsiz olması ve bazen de istendiği gibi olmaması sebebiyle risk içermektedir. Tüketici satın alma davranışının istediği hedefe ulaşamayacağını kavradığında ise riski algılanmaktadır. Risk algısı, tüketicinin bir üründen beklentileri ve elde etmeyi beklediği faydalar ile ürünle ilgili olası kayıplar ve beklentileri karşılamama arasındaki ilişkiyi ifade eder (Deniz, 2007). Tüketicilerin mağaza markalı ürünlerin kalitesini daha düşük algılamalarına sebep olan temel faktörlerden biri algılanan risktir. Bilindiği üzere, algılanan risk tüketici satın alma davranışını etkileyen önemli bir faktördür ve ürünün beklenen performansı gösterememe olasılığı ile ilgili algılamadır (Yaraş ve diğ., 2009).

RİSK ALGISI TÜRLERİ

Ürüne ve duruma bağlı olan değişkenler hem farklı risk dereceleri meydana getirmekte hem de farklı nitelikte risk türleri de ortaya çıkartabilmektedir. Birçok araştırmacı risk algısı türlerini belirlemek amacıyla çeşitli çalışmalar yapmışlardır. Literatürde risk algısının; performans riski ve psikososyal risk gibi iki bileşeni olduğunu veya finansal, performans, fiziksel, psikolojik ve sosyal risk olmak üzere daha fazla bileşeni olduğunu belirten çalışmalar da bulunmaktadır. Yapılan çalışmalar incelendiğinde risk algısı türleri şu şekilde ifade edilmektedir (Deniz, 2007; Deniz ve Erciş, 2008; Özer ve Gülpınar, 2005; Yaraş ve diğ, 2009; Turhan, 2009):

Fonksiyonel Risk (Performans Riski, İşlevsel Risk)

Fonksiyonel risk, ürünün dizayn edildiği, sunulduğu, tanıtımının ve reklâmının yapıldığı gibi performans göstermemesi, dolayısıyla da istenilen ve sunulan yararlarını sağlayamaması olasılığını belirtmektedir. Diğer bir ifadeyle, fonksiyonel risk, tüketicinin satın aldığı veya alacağı ürünün beklenen performansı gösterip göstermeyeceğine ilişkin endişeleridir. Bu endişeler ürünü satın almadan önce tüketicinin ürünü inceleme imkânının olmaması ya da ürünün karmaşıklığı gibi faktörlerden kaynaklanabilmektedir (Deniz, 2007). Fonksiyonel risk; performans riski, kalite riski, işlevsel risk olarak da ifade edilmektedir. Bazı ürünlerin başarışız kullanımı tüketicinin sağlığı veya güvenliği için tehlikeli olmakta ve fiziksel risk ortaya çıkmaktadır. Ancak, algılanan fiziksel riskin miktarı arttıkça bu tür riski azaltmaya yönelik önlemler de aynı miktarda artmaktadır (Özer ve Gülpınar, 2005). Fonksiyonel risk, özellikle teknik açıdan karmaşık olan ürünlerde daha yüksek olarak algılanmaktadır. Finansal Risk (Ekonomik Risk) Finansal risk aynı zamanda ekonomik risk olarak da ifade edilmektedir. Finansal risk, para riski olarak ele alınmış ve ürün başarısız olduğunda ortaya çıkan ekonomik kayıp, alınan ürünün tekrar olması gerektiği gibi çalışmasını sağlama maliyeti veya başarısız ürünün yerine başarılı bir ürün koyabilme maliyeti olarak tanımlanmıştır (Özer ve Gülpınar, 2005).

Sosyal Risk

Bireyler yetişkinliğe, yaşama anne-babadan bağımsızlaşma, dünyayı tek basına değerlendirme fırsatı olarak baktıkları için diğer insanların onayını kazanma isteği önem kazanır. Bu noktada bireylerin sosyal ilişkilere dayanan riskleri algılamaları da değişmeye (Yıldırım, 2007) ve sosyal risk kavramı ortaya çıkmaya başlar.

Fiziksel Risk

Fiziksel risk tüketicinin satın aldığı ürünün fiziksel sağlığına ve güvenliğine karşı olumsuz etkilerine ilişkin endişelerini ifade etmektedir. Yani bu risk türü, ürünün tüketicinin sağlığına zarar verip vermeyeceği ile ilgilidir. Ürünün zararlı etkilerinin yanı sıra bazı ürünlerin tüketiciler tarafından yanlış kullanımı da tüketicinin sağlığı veya güvenliği için tehlikeli olmakta ve dolayısıyla fiziksel risk ortaya çıkmaktadır. Ayrıca fiziksel risk, tüketicinin ürünü kullanması ile malvarlığına da zarar vermesi ile ilgili endişeleri de kapsamaktadır (Deniz, 2007). Algılanan fiziksel risk arttıkça bu tür riski azaltmaya yönelik önlemler de aynı miktarda artmaktadır. Psikolojik Risk Tüketicilerin marka ya da ürün özelliklerini doğru olarak değerlendirememeye ilişkin korkuları psikolojik risk olarak tanımlanmaktadır. Psikolojik risk, yanlış ürün seçme yolu ile tüketicinin egosunu yaralayabilecektir (Özer ve Gülpınar, 2005). Bu durumda psikolojik risk, ego kaybı etrafında gelişmekte ve bireylerin ego kaybına neden olacağını düşündükleri durumları risk olarak algılamaları olarak öne sürülebilmektedir (Yıldırım, 2007).

Zaman Kaybı Riski

Zaman kaybı riski ürünün satın alınmasına ilişkin zaman kaybı şeklinde tanımlanmaktadır. Bu risk türü hem ürünü satın alma öncesi hem de ürünü satın alma sonrası harcanan zaman kaygı ile ilgilidir. Yani zaman kaybı riskinin satın alma öncesi ve satın alma sonrası zaman kaybı şeklinde iki bileşeni vardır. Satın alma öncesi zaman kaybı bir ürünü satın alma ve teslim alma süreçlerini içerir ve ürünün tüketicinin eline ulaşıncaya kadar geçen zamanı belirtir. Satın alma sonrası zaman kaybı ise ürünü kullanmayı öğrenmeye, tamir etmeye, iade etmeye ya da değiştirmeye çalışırken harcanan zamanı ifade etmektedir. Ayrıca satın alma sonrası zaman kaybı riski, tüketici satın aldığı ürünlerden yeterli düzeyde memnun olmadığında veya üründen beklenen performans alınamadığında yeni ürün için yeniden araştırma işine zaman ayırma ihtimali ve tüketicinin uygun ürünü bulmak ya da elindekini değiştirmek için fazladan zaman harcaması seklinde belirtilmektedir (Özer ve Gülpınar, 2005; Deniz, 2007). Tüketici bu risk gruplarından biri ya da birkaçının etkisini birlikte yaşar. Hepsinin mevcut olduğu durumlarda ?algılanan toplam risk? kavramı gündeme gelmektedir. Risklerin bazı durumlarda arttığı, bazı durumlarda ise azaldığı bilinmektedir. Tüketicinin algıladığı riskler (Yaraş ve diğ., 2009); Ürün grubu hakkında bilgi az olduğunda, Marka ile ilgili deneyim az olduğunda, Ürün yeni olduğunda, Ürün teknik açıdan karmaşık olduğunda, Tüketici daha az güvenli olduğunda, Markalar arasında kalite farkları olduğunda, Fiyat yüksek olduğunda, Satınalma tüketici için önemli olduğunda artma eğilimi göstermektedir.

RİSK ALGISINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Risk algısı, her ürün için durumdan duruma ve her durum için kişiden kişiye farklı olabilmektedir. Aslında risk algısı, kişi, ürün ve durumun fonksiyonudur. Dolayısıyla tüketicilerin risk algıladıkları sadece ürün kaynaklı değildir ve risk algısını etkileyen birçok faktör bulunmaktadır. Tüketicilerin satın alma kararlarıyla ilgili algıladıkları riski etkileyen çok sayıda faktör olmasına rağmen algılanan riski etkileyen en önemli faktörler şunlardır: yaş, cinsiyet, kişilik yapılarındaki farklılıklar, tüketici bağlılığı, kişisel farklılıklar, ürün ile ilişkili farklılıklar, kültürel farklılıklar, yaşam şekli, ekonomik farklılıklar, alışveriş şekli, medeni durum, eğitim durumu, geçmiş deneyimler.

Doğru - Yanlış Testleri
Aşağıdaki ifadeleri doğru-yanlış şeklinde doldurun. Hatalı bildiğiniz konu başlıklarını tekrar gözden geçirin.
(   ) "Sosyal risk" risk algısı türlerinden biridir.
(   ) "Finansal risk" risk algısı türlerinden biridir.
(   ) "Yapılanmamış ve tutarsız risk yönetim fonksiyonları bulunur." geleneksel bakış açısından risk kavramının özelliklerinden biridir.
D D D
Boşluk Doldurma
Aşağıdaki ifadelerdeki boşlukları doldurun. Hatalı olduğunuz konu başlıklarını tekrar gözden geçirin.
1) Bir kurumun temel iş faaliyetlerini yürütmesini ve yerine getirmesini engelleyebilecek riskleri ifade eden risk türü ...........dır
2) Riskin ortaya çıkmasının temel nedeni ...........dır
3) Belirsizlik ortamında karar vericinin riskten kaçındığı ve en az kaybın olduğu durumu seçmesi kriteri ...........dır
4) Bir kurumun kısa, orta ve uzun vadeli hedeflerine ulaşmasını engelleyebilecek risk ...........dır
1) Operasyonel risk 2) Risk kaynağı 3) Wald kriteri 4) Stratejik risk
Kaynak: www.onlinefotokopi.com
#-

Ünite İle İlgili Çıkmış Sorular

1. Risk kavramı ortaya çıktığı 15nci yüzyılda aşağıdakilerden hangisi ile ilgili olarak kullanılmaya başlanmıştır?
  A) Pazarlama
  B) Sigorta
  C) Muhasebe
  D) Askeri
  E) Ticaret

2013 Ara Sınav Doğru Cevap: B

2. Bir işyerinde yüksek teknolojik ürünler kullanmaktan doğan risk aşağıdaki risk faktörlerinden hangisi ile ilgilidir?
  A) Karar verme
  B) Değişkenlik
  C) Karmaşıklık
  D) Yarar
  E) Belirsizlik

2013 Ara Sınav Doğru Cevap: C

3. Bir kurumun temel iş faaliyetlerini yürütmesini ve yerine getirmesini engelleyebilecek riskleri ifade eden risk türü aşağıdakilerden hangisidir?
  A) Dış çevre riski
  B) Finansal risk
  C) Operasyonel risk
  D) Çevresel risk
  E) Stratejik risk

2013 Ara Sınav Doğru Cevap: C

4. Aşağıdakilerden hangisi riskin meydana gelme olasılığının bir ölçüsü şeklinde ifade edilir?
  A) Fırsat
  B) Tehlike
  C) Olasılık
  D) Tahmin
  E) Belirsizlik

2013 Ara Sınav Doğru Cevap: E

5. Aşağıdakilerden hangisi risk algısı türlerinden biri değildir?
  A) Sosyal risk
  B) Fonksiyonel risk
  C) Stratejik risk
  D) Finansal risk
  E) Psikolojik risk

2013 Ara Sınav Doğru Cevap: C

6. Riskin ortaya çıkmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
  A) Tehlike
  B) Fırsat
  C) Risk kaynağı
  D) Olasılık
  E) Etki

2014 Ara Sınav Doğru Cevap: C

7. Aşağıdakilerden hangisi geleneksel bakış açısında risk kavramının bir özelliği değildir?
  A) Risk olumsuz bir etkendir.
  B) Risk kişilere bağlı olarak değerlendirilir.
  C) Risk yönetim sorumlulukları alttaki personele yönlendirilir.
  D) Risk aynı zamanda bir fırsattır.
  E) Yapılanmamış risk yönetim fonksiyonları bulunur.

2014 Ara Sınav Doğru Cevap: D

8. Bir olaydaki bileşen sayısı ve bileşenler arasındaki ilişkinin artması risk açısından neyi artırır?
  A) Olayın karmaşıklığını
  B) Olayın belirsizliğini
  C) Olayın yararını
  D) Olayın etkisini
  E) Olayın tehlikesini

2014 Ara Sınav Doğru Cevap: A

9. İstenmeyen bir olayın meydana gelebilmesinin belirsiz olma durumu aşağıdakilerden hangisidir?
  A) Risk yönetimi
  B) Tehlike
  C) Olasılık
  D) Risk
  E) Fırsat

2014 Ara Sınav Doğru Cevap: D

10. Belirsizlik ortamında karar vericinin riskten kaçındığı ve en az kaybın olduğu durumu seçmesi kriteri aşağıdakilerden hangisidir?
  A) Maximas kriteri
  B) Laplace kriteri
  C) Minimax kriteri
  D) Wald kriteri
  E) Savage kriteri

2014 Ara Sınav Doğru Cevap: D

11. Bir işyerinde yüksek teknolojik ürünler kullanmaktan doğan risk aşağıdaki risk faktörlerinden hangisi ile ilgilidir?
  A) Karar verme
  B) Karmaşıklık
  C) Değişkenlik
  D) Yarar
  E) Belirsizlik

2015 Ara Sınav Doğru Cevap: B

12. Aşağıdakilerden hangisi risk algısı türlerinden biri değildir?
  A) Stratejik risk
  B) Sosyal risk
  C) Fonksiyonel risk
  D) Finansal risk
  E) Psikolojik risk

2015 Ara Sınav Doğru Cevap: A

13. Risk kavramı ortaya çıktığı 15nci yüzyılda aşağıdakilerden hangisi ile ilgili olarak kullanılmaya başlanmıştır?
  A) Pazarlama
  B) Muhasebe
  C) Sigorta
  D) Askeri
  E) Ticaret

2015 Ara Sınav Doğru Cevap: C

14. Aşağıdakilerden hangisi riskin meydana gelme olasılığının bir ölçüsü şeklinde ifade edilir?
  A) Fırsat
  B) Tehlike
  C) Belirsizlik
  D) Olasılık
  E) Tahmin

2015 Ara Sınav Doğru Cevap: C

15. Aşağıdakilerden hangisi geleneksel bakış açısından risk kavramının özelliklerinden biri değildir?
  A) Risk kişilere bağlı olarak değerlendirilir.
  B) Risk sadece olumsuz bir etken değil aynı zamanda bir fırsattır.
  C) Yönetimin iç kontrolünü sağlayan bir iç denetim kurulu vardır.
  D) Risk kişilere bağlı olarak değerlendirilir.
  E) Yapılanmamış ve tutarsız risk yönetim fonksiyonları bulunur.

2013 Dönem Sonu Doğru Cevap: B

Ders Analizi

Son 5 yılda çıkmış soruların ünitelere göre analizi

Ara Sınav Üniteleri

1.Ünite Risk ve Risk ile İlgili Temel Kavramlar 19 soru

2.Ünite Risk Yönetimi ve Kurumsal Risk Yönetimi 24 soru

3.Ünite Risk Yönetim Süreci 20 soru

4.Ünite Sporda Risk Yönetimi 21 soru

Dönem Sonu Sınavı Üniteleri

5.Ünite Spor yaralanmalarında Risk yönetimi 15 soru

6.Ünite Sporda Tesis ve Malzeme Boyutunda Risk Yönetimi 11 soru

7.Ünite Sporda Sigorta ve Finansal Boyutta Risk Yönetimi 14 soru

8.Ünite Spor Branşlarında Risk Yönetimi 15 soru

Tebrikler. 1. Üniteyi tamamladınız..

Buradaki bilgilerin tümü onlinefotokopi.com TEKKAYNAK ders çalışma kitapçıklarından alıntıdır.

Bu üniteye ait diğer çıkmış sorular ile diğer ünitelerine ait kaynakları ve deneme sınavlarını, Sınav öncesi pratik bilgileri , Doğru Yanlış ve Boşluk Doldurma Testlerini, Çözümlü Sorularıwww.onlinefotokopi.com sitesinden temin edebilirsiniz. onlinefotokopi olarak tüm sınavlarınızda başarılar dileriz.