KAMU ÖZEL KESİM YAPISI VE İLİŞKİLERİ ÇALIŞMA KİTAPÇIĞI (BYA206U)

www.onlinefotokopi.com

#-

Ara (Vize) Sınav Öncesi Son Hazırlık - Pratik Bilgiler

Aşağıdaki ifadelerdeki sınava girmeden birkaç saat önce mutlaka ezberleyin. Tamamı çıkmış sorulardan derlenmiştir. Sınav esnasında çok faydasını göreceksiniz.(Altı çizili kelimeler olumsuzdur!! Çok dikkat ediniz.)

1) Adli yargıda ilk derece mahkemelerinin nihai kararlarına karşı yapılan başvurulara İstinaf denir

2) Toplumsal sorunları tanımlama ve bunların çözümlerini belirleme faaliyeti şeklindeki kamu yönetimi unsuruna Kamu politikası denir

3) "Denetim" işletmenin temel fonksiyonlarından biri değil.

4) Karar alma, politika oluşturma ve uygulama yetkilerinin doğrudan merkezi idare ve onun taşra örgütü tarafından yerine getirilmesine İdari merkezden yönetim denir

5) "Anayasa Mahkemesi üyelerini seçmek" Cumhurbaşkanının idari görev ve yetkilerinden değildir.

6) "Maliye Bakanı" merkezdeki yardımcı kuruluşlardan olan Milli Güvenlik Kurulu üyelerinden biri değildir.

7) Merkezi yönetimin, yerel yönetimin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve sivil toplumun ortaklık anlayışıyla, hemşerilik hukuku çerçevesinde buluştuğu; kentin kalkınma önceliklerinin, sorunlarının, vizyonlarının sürdürülebilir kalkınma ilkeleri temelinde belirlendiği, tartışıldığı, çözümlerin geliştirildiği ortak aklın ve uzlaşmanın esas olduğu demokratik yapı ve yönetişim mekanizmasına Kent konseyi denir

8) İşletme tarafından üretilen mal ve hizmetlerin, fikirlerin geliştirilmesi, fiyatlandırılması ve dağıtılması süreci olarak tanımlanan işletme fonksiyonuna Pazarlama denir

9) 1911 yılında yayınlanan ?Bilimsel Yönetimin İlkeleri? adlı kitabında kamu-özel kesim ayrımı yapmaksızın bir yönetimi en verimli hale getirecek ilkelerin neler olabileceği sorusu üzerinde yoğunlaşan yönetim bilimci Frederick Taylor

10) 18. yüzyılda, her devlette yasama, yürütme ve yargı kuvvetlerinin bulunduğunu belirterek günümüz demokratik devletlerin dayandığı temel ilkelerden biri olan kuvvetler ayrılığının temellerini oluşturan düşünür Montesquieu

11) Kamuoyunu etkileme, kamu politikalarının oluşumunda etkili olma işlevi gören, kâr amacı gütmeyen, bağımsız hareket eden ve daha çok siyasi konularda araştırmalar yapıp analizlerde bulunan sivil toplum kuruluşuna Düşünce (Think-Thank) kuruluşları denir

12) Stratejik yönetim anlayışının önemli bir bileşeni olarak; bir örgütün güçlü yanlarını, zayıf yönlerini, elde edebileceği fırsatları ve karşılaşılabileceği tehditleri ortaya koyma amacıyla gerçekleştirilen uygulamaya SWOT analizi denir

13) Kararları, aynı yüksek mahkemede temyiz edilen mahkemelerin oluşturduğu düzene Yargı kolu denir

14) "Siyasi partilerin seçtikleri kişi" tüketici sorunları hakem heyetinin üyelerinden değildir.

15) Türk kamu yönetiminin Tanzimat?tan bu yana en önemli yapısal özelliği Merkeziyetçilik

16) İşletme amaçlarının etkin ve verimli bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için beşeri ve maddi faktörlerin bir araya getirilip düzenlenmesini içeren işletme fonksiyonuna Organizasyon denir

17) "Özel kesimin içinde yer alması" sivil toplum kuruluşlarının özelliklerinden değildir.

18) "Hayırseverlerden oluşan kişi topluluklarıdır." vakıfların özelliklerinden biri değildir.

19) Bir ülkede yasama ve yürütme organlarının tek olmasını, o ülkede hukuk birliğinin bulunmasını ifade eden devlet biçimine Üniter devlet denir

20) 1916 tarihli ?Genel ve Endüstriyel Yönetim? adlı kitabında yönetim sürecinin genel ilkelerini ortaya koyan yönetim bilimci Henri Fayol

21) "Karar almada geniş bir serbestliğe sahip olma" kamu yönetiminin özelliklerinden değildir.

22) Türkiye?de yasama yetkisini kullanan organ TBMM

23) Adliye mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir adli yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme mercii olan mahkeme Yargıtay

24) Merkezdeki yardımcı kuruluşlardan biri olan ve 10 Mayıs 1868 tarihinde ?Şura-i Devlet? adıyla Fransız örneğine göre kurulan organ Danıştay

25) "Meclis soruşturması" belediye meclisinin, belediye idaresi üzerinde sahip olduğu bilgi edinme ve denetim yollarından değildir.

26) "Yüksek istişare konseyi" İller Bankasının organlarından biri değildir.

27) İşverenler ile iş sözleşmesine dayanarak çalıştırılan işçilerin çalışma şartları, hak ve sorumluluklarına ilişkin dava ve işlere bakmakla görevli mahkeme İş mahkemesi

28) Merkezi yönetimin yerinden yönetim kuruluşları üzerinde uyguladığı denetim yetkisine İdari vesayet denetimi denir

29) Yerel makamların, kanunlarla belirlenen sınırlar çerçevesinde kamu işlerinin önemli bir bölümünü kendi sorumlulukları altında ve yerel nüfusun çıkarları doğrultusunda düzenleme ve yönetme hakkı ve imkânına Özerklik denir

30) "İcra yargısı" Türkiye?de var olan yargı kollarından değildir.

31) İşbölümü ve uzmanlaşmaya dayalı bir örgütün varlığını iyi bir yönetimin esası olarak gören ve bürokrasi konusunda yaptığı çalışmalarla yönetimin bilimsel temellerinin atılmasında önemli katkısı olan düşünür Max Weber

32) "HSYK başkanını seçmek" Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Genel Kurulunun görevlerinden biri değildir.

33) Bazı kamu hizmetlerinin merkezi idare hiyerarşisinin dışındaki kamu tüzel kişilerince yürütülmesine idari yerinden yönetim denir

34) Ast-üst biçiminde örgütlenmiş her bir kamu kurumunun kendi içindeki düzenini sağlayan denetim türü Hiyerarşik denetim

35) " Rekabet" SWOT analizinde yer alan süreçlerden biri değil.

36) Dünyada kurulan ilk siyasi parti ve kurulduğu ülke Demokratik Parti - ABD

37) Başkalarının ihtiyaçlarını karşılamak üzere pazarı olan ve pazarda fiyatı oluşturan ekonomik mal ve hizmetleri ortaya koymak ve sahibine kâr sağlamak amacını güden ekonomik birimlere Teşebbüs denir

38) Belirli bazı hizmetlerin merkezi idarenin dışındaki özerk kamu tüzel kişilerine aktarılmasına Fonksiyonel yerinden yönetim denir

39) "Başbakana karşı kolektif sorumluluk" Türkiye?de Bakanların sorumluluk türlerinden değildir.

40) Belediyelerin kanunların yasaklamadığı ya da başka yönetimlere bırakılmamış bütün hizmetleri görmeye yetkili kılınmasını ifade eden ilke Genellik ilkesi

41) "Valinin verdiği görevleri yerine getirmek" il genel meclisinin başlıca görevlerinden biri değil.

42) "Siyasal yargı" Türkiye'deki yargı kollarından biri değil.

Kaynak: www.onlinefotokopi.com

#-

Ünite 1 : Kamu Kesimi-Özel Kesim: Temel Kavramlar ve Kurumlar

Kaynak: www.onlinefotokopi.com

Kaç Defa Soruldu?

1911 yılında yayınlanan ?Bilimsel Yönetimin İlkeleri? adlı kitabında kamu-özel kesim ayrımı yapmaksızın bir yönetimi en verimli hale getirecek ilkelerin neler olabileceği sorusu üzerinde yoğunlaşan yönetim bilimci aşağıdakilerden hangisidir? 2  defa soruldu

Aşağıdakilerden hangisi işletmenin temel fonksiyonlarından biri değildir? 2  defa soruldu

İşletme tarafından üretilen mal ve hizmetlerin, fikirlerin geliştirilmesi, fiyatlandırılması ve dağıtılması süreci olarak tanımlanan işletme fonksiyonuna ne ad verilir? 2  defa soruldu

Vakıflar ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? 2  defa soruldu

Yönetimin temel özellikleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? 2  defa soruldu

Sık sorulan soruların hangi yıllara ait olduğunu görmek için özetin sonundaki çıkmış soruları inceleyiniz.

Kısa Özet

Yönetim faaliyeti toplumsal hayatın vazgeçilmez bir parçasıdır. Belirli amaçlar için yapılması, sürekliliği, bir grup faaliyeti oluşu, işbirliğini ve sevk ve idareyi gerektirmesi bunların özellikleri arasındadır. Bunlardan sevk ve idare etmeyi yönetim sürecinin başlıca unsuru olarak ele almak mümkündür. Geniş bir faaliyet alanı olan yönetim kapsamında birçok kurum ve süreç vardır. Bunları kamu kesimi ve özel kesime yönelik yönetim faaliyetleri şeklinde sınıflandırabiliriz. Kamu kesimindeki yönetim faaliyetleri ?Kamu Yönetimi?; özel kesimdeki faaliyetler ise ?Özel Yönetim? şeklinde ifade edilmektedir. ?Gönüllü Yönetim? kavramı ise kar amacı gütmeksizin kamusal hizmet ve mal sunan sivil toplum örgütlerinden oluşan yönetim alanını ifade eder. Kamu Yönetimi ve Özel Yönetim, yönetimin başlıca alt dallarıdır. Kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili işleyiş ve süreçler kamu yönetiminin ilgi alanına girmektedir. Kamu kurum ve kuruluşları dışındaki özel sektör kuruluşlarının örgütlenmeleri, işleyişleri ve süreçleri ise özel yönetimin inceleme alanı içindedir. Kamu yönetimi toplumsal hayatın varlığı açısından önemli role sahiptir. Başlıca amacı kar etmek olan özel yönetim ise bireylerin ihtiyaçlarına yönelik olarak hizmet ve mal üretmektedir. Küreselleşmenin etkisiyle hızlanan değişim süreci yönetim alanını da etkilemektedir. Bu kapsamda ortaya çıkan yeni yönetim anlayışlarından ikisi; ?Stratejik Yönetim? ve ?Yeni Kamu Yönetimi?dir. Bu anlayışlar doğrultusunda atılan adımlar sonucunda kamu yönetimi ile özel yönetim arasındaki benzerliğin arttığı söylenebilir. Bunun sonucunda müşteri odaklı kamu yönetimine doğru bir anlayış değişiminden bahsetmek mümkündür. Kamu yönetiminin siyasal sistemin bir parçası olması önemli bir husustur. Kamu kesimindeki başlıca kurum da devlettir. Bir devletin temel var oluş nedeni olarak da kamu hizmeti gösterilebilir. Devletin bu doğrultudaki asli ve sürekli görevlerinin yerine getirilmesinde kamu yönetimi önemli bir rol oynamaktadır. Nitekim devletin üstlenmiş olduğu temel kamu hizmetleri sonuç itibariyle kamu yönetimi aracılığıyla yerine getirilmektedir. Kamu yönetiminin siyasal partilerle de yakın bir ilişkisi söz konusudur. Bu ilişki her şeyden önce hükümeti kuran parti ya da partilerin kamu politikalarına da yön verme yetkisine sahip olmalarından kaynaklanmaktadır. Ayrıca kamu yönetimi, iktidarın kullanılışını denetleme görev ve fonksiyonunu üstlenmiş olan muhalefet partilerinin de kontrol, talep ve eleştiri faaliyetlerinin kapsamında yer almaktadır. Kamu kurum ve kuruluşlarının hedefi, kamu yararını sağlamak iken; özel sektör kuruluşları, özel çıkar elde etmeyi amaçlamaktadır. Özel yönetimin inceleme alanına giren özel sektör kuruluşları; işletmeler (firmalar, şirketler) ve birden fazla işletmenin birleşiminden oluşan teşebbüslerdir. Mal ya da hizmet üretip, piyasaya süren ve öncelikli amacı kâr elde etmek olan işletmelerin ekseriyeti özel sektör işletmeleridir. Bunlar kamu kuruluşları dışında özel ve tüzel kişiler tarafından kurulmaktadır. Kamu işletmeleri ise devlet ya da kamu kuruluşlarının sahipliğinde olan işletmelerdir. Son çeyrek asıra damgasını vuran özelleştirme politikaları sonucunda kamu işletmelerinin sayısı günümüzde giderek azalmaktadır. Kamu sektörü ve özel sektörün dışında üçüncü sektör olarak adlandırılan gönüllü sektör yönetiminin inceleme alanında ise sivil toplum kuruluşları bulunmaktadır. Gönüllük esaslı oluşturulan sivil toplum kuruluşları, devletten bağımsız ve özerk faaliyet göstermektedir. Kâr amacı gütmeyen sivil toplum kuruluşları özel sektör ve kamu sektörü arasında aracı işlevi görmektedir. Başlıca sivil toplum kuruluşları olarak; dernekler, vakıflar, sendikalar, kooperatifler, meslek kuruluşları ve düşünce kuruluşları gösterilebilir. Üyelerinin sorunları ve taleplerinin yanında toplumsal sorunların çözümünde de çaba harcayan bu örgütlenmeler, doğrudan ya da dolaylı olarak kamu ve özel sektör kuruluşları ile ilişki içinde bulunmaktadır.

Kısa Kısa

• Hayatın akışı içerisinde ortaya çıkması kaçınılmaz olan; makro sorunlar, bireysel ve kolektif (kamusal) nitelikteki ihtiyaçlar yönetim faaliyetini gerekli kılmaktadır. Toplumsal hayatın her alanınında ihtiyaç duyulan dolayısıyla geniş kapsamlı bir faaliyet alanı olan yönetim kapsamında birçok kurum ve süreçten bahsetmek mümkündür. Bunları kamu kesimi ve özel kesime yönelik yönetim faaliyetleri şeklinde sınıflandırmak yaygın bir yaklaşımdır. Hemen belirtilmelidir ki kamu kesimi dendiğinde akla ?Kamu Yönetimi? gelir ve bu kesimdeki yönetim faaliyetleri daha çok ?Kamu Yönetimi? başlığı altında incelenir. Özel kesimdeki yönetim ise ?Özel Yönetim? veya ?İşletme Yönetimi? şeklinde ifade edilir.
Kamu kesimini ya da kamu yönetimini çağdaş devletin ve toplumsal yaşamın varlığı açısından önde gelen hususlardan biri olarak ifade etmek hiç de yanlış olmayacaktır. Çünkü toplumsal düzenin ve devlet kurumunun varlığı, her şeyden önce kamu yönetiminin kesintisiz ve iyi bir şekilde işlemesi ile alakalıdır. Zira kolektif nitelikteki ihtiyaçların çözümü noktasında baş rolde olan, kâr amacı gütmeden çalışan kamu yönetimi dahilindeki kurum ve kuruluşlardır. Biraz düşünüldüğü zaman günümüzün çağdaş toplumlarında herkesin kamu kurumlarının ürettiği mal ve hizmetlerden sürekli yararlandığı ve kamu kurumlarına bağımlı olduğu fark edilebilir. Bu noktada başta devlet kurumu olmak üzere, kamu yönetiminin nihai hedefinin bireylerin mutluluğunu ve toplumsal gelişmeyi sağlamak olduğu anlaşılır. Bu arada kamu kesiminde başta devletin temel organları olmak üzere bürokrasiden, siyasi partilere kadar uzanan birçok kurumun yer aldığını ve bunların siyasal sistemin de birer parçası olduğunu belirtmek gerekir.
• TEMEL KAVRAMLAR
Bu ünite sosyal bilimlerin önemli bir araştırma alanı olan yönetim konusundan hareketle, kamu kesimi özel kesim ayrımına yönelik bir analiz olarak nitelendirilebilir. Bu bağlamda da özellikle yönetimdeki iki temel alan olan; kamu yönetimi (kesimi) ve özel yönetim (kesim) üzerinde yoğunlaşılacaktır. Bu analizlere iyi bir bilimsel zemin teşkil ederek başlamak konunun kavranması açısından son derece önemlidir. Bilimsel çalışmalarda iyi zemin temin etme de ele alınan konuya yönelik temel kavramları en baştan anlaşılır bir şekilde ortaya koyabilmekle yakından alakalıdır. Bu sağlandığı takdirde dersi takip edenler derse hazır hale gelebilir ve sıkılmadan bilimsel sürecin içinde yer alabilirler. Temel kavramlardan bahsetmişken şu hususun da altını çizmek öğrencilerimizin bilimsel yöntem bilgisi kazanmaları açısından yararlı olabilir. Buna göre sosyal bilimler alanında baştan temel kavramlar eğer iyi bir şekilde tanımlanıp kavranabilirse yani kavramın içeriği zihinlerde canlanmaya başlar ise, incelenen konunun somutlaşması ve öğrencilerin o konu hakkında yorum gücüne ulaşması da o ölçüde kolaylaşmaktadır.
• Yönetim Kavramı
Yönetimi öz (yalın) bir şekilde belirlenen birtakım amaçları gerçekleştirmek için birden fazla insan tarafından işbirliği çerçevesinde yürütülen grup faaliyeti olarak tanımlamak mümkündür. Bu kısa tanıma daha yakından bakacak olursak, bu üniteyi kavrama açısından önemli katkı sağlayacağı rahatlıkla söylenebilecek olan bazı vurgulamalar yapılabilir. Söz gelimi; tamındaki ?belirli amaçlar", ?grup faaliyeti olma ? ve ?işbirliği? gibi hususlar yönetim sürecini özetler niteliktedir. Ayrıca dikkat edilirse bu tanımda, kaynakları verimli bir şekilde kullanabilmek için bir organizasyona yani sevk ve idare (kumanda) etmeye ihtiyaç vardır. Yönetim konusunu kavrayabilmek açısından ayrıca hayatın her alanında; ailede, okulda, işyerinde, seyahatte, alışverişte vb. var olan geniş kapsamlı bir olgu oluşunu da göz önünde bulundurmak faydalı olabilir. O halde başta sevk ve idare olmak üzere önce tanımdan hareketle vurgulanan unsurlar hayatın hemen her alanında görülebilecek hususlardır. Kısacası yönetim kavramı dar kapsamlı değil, aksine son derece geniş kapsamlı bir kavramdır. Bu noktada yönetim kavramının hem özel kesim (sektör) hem de kamu kesimindeki (sektöründeki) yönetim olgusu ile ilgili olarak kullanılan bir üst kavram olduğunun da altını çizmek gerekir. Yani yönetim hem bireylerin çıkar ve ihtiyaçları hem de toplumun çıkar ve ihtiyaçları için yapılan geniş kapsamlı bir eylem alanıdır. O halde toplumun üyesi olan herkesin yönetim kurumları ya da hizmetleriyle bir şekilde temasta olduğu söylenebilir.
• Yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda yönetimin temel unsurlarını aşağıdaki gibi açıklayabiliriz:
İnsan İşbirliği Amaç
• Kamu Yönetimi
Hem toplumsal yaşamın önemli bir parçası olan yönetim olgusunu hem de kamu kesimi-özel kesim şeklinde bir ayrımı kavrama noktasında üzerinde durulması gereken bir başka kavram da ?Kamu Yönetimi? dir. Kamu Yönetimini öz bir ifadeyle; kamu hizmetlerini (devlet kuramlarınca yürütülen ve halkın ortak ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik hizmetler) yürüten idari mekanizma olarak tanımlamak mümkündür. Kamu yönetimi, kamusal alanda mal üretme ve hizmet götürme faaliyetlerini yürüten idari örgüt olarak da ifade edilebilir. Bu ifadelerden kamu yönetiminin devlet kurumlarından oluşan bir örgütler dizisi olduğu sonucuna da ulaşmak mümkündür. Giriş kısmında vurgulandığı üzere, kamu yönetimi kavramı özel kesim yönetiminin dışındaki yönetim alanını ifade eden bir kavramdır. Dolayısıyla kamu yönetimi siyasal sistemin de bir parçası olma gibi çok önemli bir işlev görür. Bir toplumdaki en üst ve en kapsamlı kurum olan devletin üstlendiği görevler göz önüne alındığında kamu yönetiminin çok geniş bir alanda faaliyette bulunma gibi bir başka özelliği ile karşılaşılmaktadır. Bu özelliği nedeniyle kamu yönetimi kavramı farklı bakış açılarına ve farklı tanımlara konu olabilmektedir. Nitekim kavramın sıklıkla devlet yönetimi olarak ifade edilmesi, çoğu kez de hükümet kavramıyla özdeşleştirilmesi bu özelliğiyle alakalı bir husustur. Bu konudaki en doğru yaklaşımın, kamu yönetimini, kamu yararına mal ve hizmet üreten devlete bağlı yönetim mekanizması olarak ele almak olduğu söylenebilir.

şimdi bu konu ile ilgili çıkmış sorulara göz atalım;

Toplumsal sorunları tanımlama ve bunların çözümlerini belirleme faaliyeti şeklindeki kamu yönetimi unsuruna ne ad verilir? A) Norm düzeni B) Kamu maliyesi C) Kamu politikası D) Kamu görevlileri E) Kamu örgütü 2015 Tek Ders Doğru Cevap: C





Kamu yönetimi, devletin yürütmeye ilişkin örgütü (teşkilatı) olarak ifade edildiğinde kamu yönetimi aşağıdaki boyutlardan hangisi açısından tanımlanmış olur? A) Akademik disiplin B) Yapısal C) işlevsel D) Faaliyet E) Süreç 2016 Ara Sınav Doğru Cevap: B





Aşağıdakilerden hangisi kamu yönetiminin özelliklerinden biri değildir? A) Karar almada geniş bir serbestliğe sahip olma B) Vergilerle finanse edilme C) Kamu otoritesini kullanma D) Siyasi yöneticilere karşı sorumlu olma E) Kamu politikası geliştirme 2015 Ara Sınav Doğru Cevap: A





• Kamu yönetiminin işlevsel nitelikteki faaliyetleri aşağıdaki gibi üç farklı kategoride ifade edilebilir:
İdari (yönetsel) faaliyetler: Bu faaliyetler kamu hizmetlerinin topluma ulaştırılması sürecidir. Toplumsal düzen ve bireysel ihtiyaçların karşılanması kamu yönetiminin idari faaliyetleri ile yakından alakalıdır. Yasama faaliyetleri: Yönetimin kanun hükmünde kararname, tüzük ve yönetmelik çıkarma gibi faaliyetleri anlamındadır. Yargı faaliyeti: Yönetim ile ilgili anlaşmazlıkları çözmek için ve anlaşmazlık durumlarında hukuk kurallarını işletmek için yapılan faaliyetlerdir.
• Özel Yönetim
Yönetimin geniş kapsamlı oluşuna ve kaçınılmazlığına daha önce dikkat çekilmişti. Nitekim bir toplumda sadece kamusal nitelikli mal ve hizmetler üretilmez. Toplumsal hayat içinde bireylerin ihtiyaçlarına yönelik olarak da hizmet ve mal üretimi gerekir. İşte özel yönetim (özel sektör ya da özel kesim olarak da ifade edilebilir) bu sahada faaliyette bulunan kuruluşlar için ve onların faaliyetlerine dayalı olarak kullanılan bir kavramdır. Yönetim faaliyetinin belirli amaçlar doğrultusunda yapıldığını artık biliyoruz. Hatırlanırsa kamu yönetimi alanındaki başlıca amaç, kamu yararı idi. Bu açıdan konuya yaklaşıldığında özel yönetimi; kar amacı ile yapılan yönetim faaliyeti olarak da ifade etmek mümkündür. Burada öncelikli amaç kar elde etmek olduğundan özel yönetimdeki mal ve hizmet sunumlarından ücret ödemeden faydalanılması pek mümkün olmayan bir husustur. Özel kesimdeki kuruluşların hem kendi çalışanlarına hem de topluma karşı tutumunu, esas olarak bu kâr elde etme çabasının belirlediğini de söylemek mümkündür.

şimdi bu konu ile ilgili çıkmış sorulara göz atalım;

Aşağıdakilerden hangisi özel yönetimin özelliklerinden biridir? A) Tek yanlı işlem yapabilmeleri B) Genellikle tekel niteliğinde hizmet üretmeleri C) Siyaset yöneticilerine karşı sorumlu olmaları D) Halka hesap vermek zorunda olmaları E) Müşteri odaklı olmaları 2017 Ara Sınav Doğru Cevap: E





Aşağıdakilerden hangisi kamu yönetimi ve özel yönetim arasındaki benzerliklerden biridir? A) Her ikisinin de sosyal maliyetlerle ilgilenmesi B) Her ikisinin de politika değişikliklerinden etkilenmesi C) Her ikisinin de kamu yararı amacıyla hareket etmesi D) Her ikisinde de bir kurallar sisteminin var olması E) Her ikisinin de tek taraflı işlemlerle faaliyetlerini yürütmesi 2015 Ara Sınav Doğru Cevap: D





• Gönüllü Yönetim (Üçüncü Sektör)
Son zamanlarda literatüre yerleşen bu kavram esasen sivil toplum örgütlerinden oluşan bir yönetim alanını ifade etmektedir. Sivil toplum; gönüllülük esasının, haz ve manevi tatmin gibi amaçların, toplumsal yarar için çalışmanın ön planda olduğu bir alandır. İlk başlarda kamu kesimiyle organik bağlarının olmamasından hareketle sivil toplum örgütleri özel yönetimin farklı bir boyutu olarak ele alınmıştır. Ancak bu yaklaşım pek uzun ömürlü olmamıştır. Zira sivil toplum maddi karşılık başta olmak üzere hiçbir çıkar beklemeden toplumsal yarar doğrultusunda faaliyetlerin sürdürüldüğü, kısacası kâr amacının söz konusu olmadığı bir anlayışı ifade eder.
• Kurum, Kuruluş, İşletme ve Sivil Toplum Kuruluşu
Buraya kadar aktarılan bilgileri biraz daha pekiştirmek için bazı kavramları tanımlamak ve kısaca açıklamak gerekir. Bu kapsamda; ?Kurum?, ?Kuruluş?,?İşletme? ve ?Sivil Toplum? kavramları üzerinde durmak gerekir. Bunlar kamudaki, özel kesimdeki ve gönüllü kesimdeki başlıca yönetim birimleridir.
• Kurum; kurumsallaşma kavramından türeyen bir kelimedir. Günlük hayatta da kullanılan kurumsallaşma kavramı, sürekli yapılan ve artık yerleşen usulleri anlatmakta kullanılır. Örneğin toplumsal yaşamda aile şeklinde yaşama veya bir araya gelme süreklilik gösterdiği için aileden bir ?kurum? olarak bahsedilmektedir. Bu şekilde sosyolojik olarak konuya yaklaşıldığında birçok toplumsal kurumdan da bahsetmek mümkündür. Örneğin; aile kurumu, din kurumu, eğitim kurumu ve siyaset kurumu gibi.
• Kamu Yönetimi ve Özel Yönetim Arasındaki Benzerlikler
Daha önce de dile getirildiği gibi kamu yönetimi ve özel yönetim bir toplumdaki yönetim sistemini oluşturur. Sonuçta her ikisi de birtakım ihtiyaçlara yönelik yönetim faaliyetleri olmalarından dolayı benzer yönlere sahiptir. Kamu ve özel kesimi daha iyi kavramak açısından bu benzerlikler üzerinde durmak yararlı olabilir. Öncelikle; bir kurallar sisteminin varlığı, mali kaynağa olan ihtiyaç, faaliyetlere yön veren bir dış çevrenin etkisini hissetme gibi işleyiş açısından bazı benzerliklerin olduğu belirtilmelidir. Bu bağlamda personel yönetimine ait bazı ortak usullerden, benzer performans değerlendirme uygulamalarından ve yine benzer halkla ilişkiler faaliyetlerinden de bahsetmek mümkündür.
• Kamu Yönetimi ve Özel Yönetim Arasındaki Farklılıklar
Her ne kadar kamu yönetimi ve özel yönetim arasında son yıllarda önemli bir yakınlaşma ve işbirliği görülse de, kamu ve özel kesim arasında özellikle örgütsel yapı ve yönetim tarzı açısından önemli farklılıklar bulunmaktadır. Başlıca farklılık olarak her iki yönetimin sahip olduğu çevreler gösterilebilir. Kamu yönetimi esas olarak bir siyasal çevrenin içinde yer alırken, özel yönetim ise daha çok sosyal bir çevrenin içinde faaliyetini sürdürmektedir. Özel kesim devletin bir parçası, bir uzantısı değildir. Yine önemli bir farklılık da amaçlar noktasındadır. Kamu yönetimi kamusal yarar, özel yönetim ise özel yarar (kâr amacı) üzerine kurumsallaşmıştır. Daha önce de dile getirildiği üzere kamu yönetimi kamusal nitelikteki yani tüm toplumu ilgilendiren ve bireylerin kendi başlarına üstesinden gelemeyecekleri ihtiyaçları karşılamaya yönelik mal ve hizmet üretmektedir. Bu kesimde doğrudan kâr amacıyla değil, kamu yararına uygun olarak halka mal ve hizmet sunma asıldır. Dolayısıyla bu mal ve hizmetler belli bir fiyat karşılığı sunulsa da, ödeyemeyenlerin kamusal hizmetten mahrum edilmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Somutlaştıracak olursak örneğin adalet ve güvenlik hizmetinden hiç kimse mahrum edilemez. Özel mal ve hizmetlerden ise fiyatını ödemeyenlerin yararlanması mümkün değildir. İşte bunlardan dolayı kamu yönetimince sağlanan mal ve hizmetlerden yararlananlara ?halk? ya da ?toplum?, özel sektörün sunduğu mal veya hizmetleri satın alanlara da ?müşteri? denmektedir.
• KAMU YÖNETİMİ: KURUMLAR VE SÜREÇLER
Şimdi tüm bu bilgilerin ışığı altında kamu kesimindeki başlıca kurum ve süreçler üzerinde durulabilir. Bu şekilde kamu kesimindeki yönetimi daha da somutlaştırmak mümkündür. Öncelikle buraya kadar birkaç kez dile getirilen siyasal sistem kavramına değinmekte yarar vardır. Çünkü kamu yönetimi, siyasal sistemin bir parçasıdır. Siyasal Sistem Kamu yönetiminin içinde yer aldığı çevrede siyasal sisteme ait kurum ve süreçler belirleyicidir. Sistem kavramından hareketle analizler yapma sosyal bilimler alanında sıklıkla kullanılan yöntemdir. Sistem yaklaşımına göre toplumsal yaşam birbiriyle ilişkili birçok sistem sayesinde (siyasal sistem, ekonomik sistem, kültürel sistem vb.) bir düzen içinde akıp gitmektedir. Bu yaklaşıma göre her sistem toplumda ayrı bir fonksiyonu yerine getirmektedir. Sayılan sistemlerin en geniş kapsamlısı ?siyasal sistem? dir. Siyasal sistem ortaklaşa amaçlar için oluşan birçok örgütlenmeden oluşur. Savaştan, sağlığa ve eğitime kadar birçok alanda faaliyette bulunur ve bunları gerçekleştirmek için çeşitli kurum ve yapılar geliştirir. Bu arada siyasi sistemce alınan karar ve eylemlerin tüm topluma etki eden ve tüm toplumu bağlayan bir nitelikte oluşu da diğer sistemlerde olmayan önemli bir özelliktir. Siyasi sistemi birçok kurumdan ve süreçten oluşan bir bütün olarak ele almak mümkündür. Siyasal sistem kapsamındaki başlıca kurumlar; yasama, yürütme ve yargıdır. Dikkat edilirse kamu yönetimi her üç kurumla da organik bir ilişki içinde bir yapılanmadır. Siyasal sistem, bu kurumlar aracılığıyla kamusal hizmetlerin yerine getirilmesini sağlar. Kamu yönetimi aracılığıyla yasama yürütme yargıyla alakalı süreçler işlerlik kazanır. Kısaca siyasal sistem tarafından alınan kararların hayata geçirilmesi, kamu yönetimi aracılığıyla olur.

şimdi bu konu ile ilgili çıkmış sorulara göz atalım;

Aşağıdakilerden hangisi Türk kamu yönetiminde merkezdeki yardımcı kuruluşlardan biridir? A) Radyo Televizyon Üst Kurulu B) Yargıtay C) Devlet Denetleme Kurulu D) Kamu Etik Kurulu E) Sayıştay 2017 Ara Sınav Doğru Cevap: E





• Devlet
Bir toplumsal sistemdeki en yetkili ve en üst kurum olan devlet, günümüz toplumsal yaşamın vazgeçilmez aracıdır. Toplumsal yaşamda devletten daha geniş kapsamlı ve gerektiğinde meşru zor kullanabilme yetkisine sahip başka bir kurum yoktur. Bu özelliklerinden hareketle devleti toplumdaki en üst kurum olarak ifade etmek de mümkündür. Bir devletin temel var oluş sebebi kamu hizmetidir. Dolayısıyla kamu kesimindeki başlıca kurum da devlettir. Devleti kamu kesimindeki en üst kurum olarak da ifade edebiliriz. Bu özelliğinden dolayı da çoğu kez devletten, kurumların kurumu şeklinde bahsedilir. Bu arada hemen belirtilmelidir ki; özel kesim mantığı ile (kâr için var olma) kurulan bir devlet bugüne kadar görülmemiştir. Devlet esas itibariyle siyasi bir örgütlenmedir. Ancak dikkat edilirse başlıca hedefleri olan; vatandaşların mutluluğu, toplumsal veya kolektif ihtiyaçların giderilmesi, savunma, adalet ve güvenliğin temini, hayat standartlarının yükseltilmesi ve temel hak ve özgürlüklerin sağlanması gibi hususlar aynı zamanda sosyal bir nitelik de taşımaktadır. Tarihsel verilere göre devlet, yaklaşık yedi bin yıldır insan hayatının bir parçasıdır. Bu kurumun; ?Feodal Devlet?, ?Mutlak Devlet? ve en son olarak ?Modern Devlet? şeklinde birtakım evrelerden geçtiği söylenebilir. Şu hususun altını çizmek gerekir ki günümüzde devlet denildiğinde akla gelen modern devlet biçimidir ve tüm modern devletler de ulus-devlet tarzındadır. İçte ve dışta tam egemenlik, sınırlı devlet (anayasallık ve hukuk devleti), tüm vatandaşların uyması zorunlu kararlar alabilen tek bir meşru merkezi otorite ve etkin bir kamu yönetimi modern devletin başlıca özellikleri arasındadır. Modern devlet aşaması etkin bir kamu yönetiminin de doğuşu olmuştur. O halde etkin bir kamu yönetimini modern devlet yapılanması içindeki başlıca kurumlardan biri olarak dile getirmek mümkündür.
• Bu ön bilgilerin ardından devlet kurumunu biraz daha somutlaştırmak için bu kuruma ait temel nitelik ve unsurları ifade etmek faydalı olabilir. Devletin temel nitelikleri şunlardır:
Toplumdaki en kapsamlı kurum oluşu, Meşru olarak zor kullanma gücüne sahip olan tek ve dolayısıyla en yüksek yaptırım gücüne sahip kurum oluşu, Hiyerarşik olarak tüm kurumların üzerinde oluşu, Bu kuruma üyeliğin vatandaşlar açısından zorunlu oluşu.
• Devletin temel unsurları ise şunlardır:
Ülke (devlet egemenliğinin geçerli olduğu yer) Topluluk (ulus) Egemenlik
• Yargı Gücü ve Kamu Yönetimi
Yargı gücünü yasalara uymayanları yargılayan devlet organı şeklinde ifade etmek mümkündür. Yargı gücü ne yasa yapar ne de yürütme gibi yasaları uygular. Sadece anlaşmazlık durumlarında yasaları hukuken yorumlar ve toplumsal düzen için hukuki kararlar alır. Bir siyasal sistemde hukuki uyuşmazlıkları çözme ve karara bağlama yetkisine sahip tek güç mahkemelerdir. Dikkat edilirse yargı; yasama gibi tek bir kurumsal yapı değil, yürütme gibi bir kurumlar topluluğudur. Her ülkede yargı gücü kapsamında yüksek mahkemeler ve bu yüksek mahkemelere bağlı tüm ülkeyi kapsayan mahkemeler vardır. Yargı, yargılama gücünü kamu yararı doğrultusunda bir kamusal hizmet olarak sunan mahkemeleriyle kamu yönetimi örgütünün önemli bir parçasıdır. Bunun yanı sıra kamu yönetiminin denetimi ve işleyişi açısından da yargı gücü önemli görevler ifa etmektedir. 1982 Anayasasının 9. maddesine göre yargı yetkisi Türk milleti adına bağımsız mahkemelerdedir. ?Anayasa Mahkemesi?, ?Yargıtay?, ?Danıştay?, ?Askeri Yargıtay?, ?Askeri Yüksek İdare Mahkemesi? ve ?Uyuşmazlık Mahkemesi? Anayasanın yargı bölümünde yer alan yüksek mahkemelerdir. Ülkemizdeki yargı gücü esasta bu mahkemelerden oluşur. Ülkedeki tüm mahkemeler bu yüksek mahkemelerin birer şubesidir.
• ÖZEL YÖNETİM: KURUMLAR VE SÜREÇLER
Daha öncede dile getirildiği gibi yönetimin ?Kamu Yönetimi? ve ?Özel Yönetim? olarak başlıca iki kesimi bulunmaktadır. Özel yönetim denildiğinde akla ilk gelen kuruluşlar ise işletmeler (firma ve şirketler) ve birçok işletmenin bir araya gelmesinden oluşan teşebbüsler (girişimler) olmaktadır. Bu noktada özel yönetimi işletme yönetimi şeklinde ifade etmek doğru bir yaklaşım olacaktır. İnsanın birçok istek ve ihtiyacını karşılamak için, kaynakların sınırlılığı dikkate alınınca, kaynak kullanımının rasyonel kurallar çerçevesinde yürütülmesinin önemi daha iyi anlaşılmaktadır. Kaynak ve ihtiyaçlar arasında bir denge kurma gereği, genel çerçevede ekonomi ve özel olarak işletme gibi farklı iki uğraş alanının ortaya çıkmasını sağlamıştır. İşletmeler, üretim faktörlerini bir araya getirerek bunlardan mal ve hizmet üretmek amacıyla oluşturulan teknik, ekonomik ve beşeri yapılardır. Bu yapılarda üretim kaynakları kullanılarak insanların istek ve ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla mal ve hizmet üretilir.
• İşletme
İşletme kavramını; ihtiyaçları karşılamak amacıyla mal veya hizmet üreten ekonomik (iktisadi) birimler şeklinde ifade etmek mümkündür. Özel sektörün işleyiş mantığını anlamak açısından ekonomik birimler ifadesinin altını çizmekte yarar vardır. Dikkat edilirse bu ifade kâr-zarar ve rekabete dayalı süreçlerin içindeki bir kuruma işaret etmektedir. Nitekim işletmeler, kâr sağlamak amacıyla kurulan, teknik, ekonomik ve sosyal birimler veya kuruluşlardır. Bir işletmenin oluşmasındaki en önemli faktör olarak insan unsuru gösterilebilir; çünkü bir işletmenin varlığı için gerekli olan girişimci (teşebbüse geçen/müteşebbis) insan unsurudur. Girişimci, üretim faktörlerini (emek, sermaye, doğal kaynaklar) mal veya hizmet üretmek üzere tedarik edip, onları uygun şekilde bir araya getiren ve birleştiren kişidir. Girişimci de, üretim faktörlerinden birisidir. Burada dikkat edilmesi gereken husus ise girişimcinin aynı zamanda kâr peşinde olmasıdır. Özel kesimde girişimciler, yönetim görevlerini kısmen veya büyük ölçüde profesyonel yöneticilere devredebilmektedir. İşte bu durumda ?Yönetici? kavramı ile karşılaşılmaktadır. Yönetici ücret karşılığında girişimci adına hareket eden ve işletmeyi profesyonel olarak yöneten kişidir. Yöneticilik profesyonel bir meslek dalı olarak da değerlendirilebilir. Hem girişimciye hem de yöneticiye yönelik bu bilgiler kamu kesimine oranla özel kesimin çok daha serbest olduğu yönündeki daha önceki bilgilerimizi teyit edici niteliktedir.
• Girişimci tarafından hayata geçirilen ve çoğunlukla profesyonel bir yönetici tarafından idare edilen işletmelerin temel amaçları şu şekilde sıralanabilir:
Kâr elde etmek Satış geliri elde etmek ve satış gelirlerini artırmak Varlığını (yaşamını) sürdürmek ve büyüyerek gelişmek Topluma hizmet ederek, toplumsal fayda sağlamak
• İşyeri, İşletme ve Teşebbüs Farkı
İş kanununda işyeri, ?işveren tarafından mal ve hizmet üretmek amacıyla maddi ve maddi olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birime işyeri denir? şeklinde tanımlanmaktadır. (İş K. m.2/I) İş kanunu, işyerinde çalışanların kullandıkları ortak mekânları da (dinlenme, yemek yeme, yıkanma, muayene ve bakım) işyeri kapsamında ele almaktadır. İşyerinin işverene bağlı yerler, eklentiler ve araçlar ile oluşturulan iş örgütü kapsamında bir bütün sayılacağı (İş K. m.2/III) belirtilmektedir. İş Kanununa göre işyerinde üretilen mal ve hizmetlerle nitelik yönünden bağlılığı bulunan yerler işyerinden sayılacağı gibi, işyerinde bir yönetim birliği mevcut ise işyerine bağlı yerler, birlikte örgütlenme nedeni ile aynı birim içerisinde yer alacak ve dolayısıyla işyeri sayılacaklardır. İşletmeler, belli bir amacı gerçekleştirmek için kurulan, üretim faktörlerini uyumlu bir şekilde bir araya getirerek toplumun ihtiyaçlarım karşılayan, mal ve hizmet üreten ekonomik birimlerdir. İnsan ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, üretim faktörlerinin bir araya getirildiği, mal ve hizmet üreten birimler olarak tanımlanan işletme kavramının üç farklı anlamı vardır: İşletme kavramı ?iş? kökünden gelmekte ve bir aleti, bir makineyi, bir aracı çalıştırmak, kısaca ?araçlara iş gördürmek?tir. Üretim faktörlerinin bir araya getirildiği, işlerin görüldüğü yer, kısaca ?işyeri?. Fiziksel, mali ve beşeri unsurların örgütlenmiş hali kısaca örgütsel yapıdır.
• Kamu İşletmeleri
Buraya kadar özel kesimdeki başlıca birim olan işletmeye yönelik temel bilgilerden bahsedildi. İşletmelerin kar eksenli süreçlerin içerisinde yer aldığı, birçok fonksiyona sahip olduğu görüldü. Ancak ?Kamu İşletmeleri? kavramı ilk bakışta şu ana kadar ki edindiğimiz bilgi sistematiği ile çelişen bir çağrışım yapabilir. Zira kamu kuruluşlarının özel kesimin bir parçası olması farklı bir durumdur. İşletmeler; ekonomik yapıları, faaliyet konuları, sermaye mülkiyeti ve hukuki açılardan farklı şekillerde sınıflandırılabilir. İşte sermaye mülkiyeti ve hukuki açıdan bir sınıflandırmaya gidildiğinde özel sektör işletmelerinin yanına kamu işletmeleri de eklenmektedir.

şimdi bu konu ile ilgili çıkmış sorulara göz atalım;

Küçük sanayi siteleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) 1980'li yıllarda uygulanmaya başlamıştır. B) Ağırlıklı olarak yapı kooperatifleri vasıtasıyla uygulamaya konulur. C) Daha çok tamirat ve imalatla uğraşan küçük işletmeler yer alır. D) En az 20 işyerinden oluşur. E) İdare binası, çırak okulu, satış dükkânı gibi sosyal kurumlarla donatılmıştır. 2015 Dönem Sonu Doğru Cevap: A





Özelikle genç ve yeni işletmeleri geliştirmek amacıyla; girişimci firmalara ofis hizmetleri, donanım desteği, yönetim desteği, mali kaynaklara erişim, kritik iş ve teknik destek hizmetlerinin bir çatı altında tek elden sağlandığı yapılara ne ad verilir? A) Bilişim teknolojileri merkezi B) Proje destek ofısi C) Ar-Ge merkezi D) Teknoloji üssü E) Kuluçka merkezi 2017 Dönem Sonu Doğru Cevap: E





Aşağıdakilerden hangisi organize sanayi bölgelerinin özelliklerinden biri değildir? A) Bu bölgelerde yer alacak kuruluşlar büyük ölçekli işletmelerdir. B) İşletmeler üretim amaçlı ve belli bir ölçektedir. C) Mekânsal olarak toplanmış ve sektörel olarak uzmanlaşmış işletmelerin oluşturduğu bir kümelenmeye sahiptir. D) Kümelerin içindeki ekonomik birimleri destekleyen yerel, kamusal ve özel kurumların oluşturduğu bir ağa sahiptir. E) Aynı üretim dalında faaliyet gösteren ya da ürettikleri ürünler birbirinin yan ürünü veya tamamlayıcısı olan kuruluşlardan oluşur. 2013 Dönem Sonu Doğru Cevap: A





şimdi bu konu ile ilgili çıkmış sorulara göz atalım;

1982 Anayasası?nda; sermayesinin yarısından fazlası doğrudan doğruya veya dolaylı olarak devlete ait olan kamu kuruluşları ve ortaklıkları şeklinde tanımlanan kuruluşların genel adı aşağıdakilerden hangisidir? A) İktisadi devlet teşekkülleri B) Kamu müesseseleri C) Kamu iktisadi işletmeleri D) Kamu işletmeleri E) Kamu iktisadi teşebbüsleri 2014 Dönem Sonu Doğru Cevap: E





İktisadi devlet teşekküllerinin veya kamu iktisadi kuruluşlarının veya bağlı ortaklıklarının, sermayelerinin en az yüzde on beşine, en çok yüzde ellisine sahip bulundukları anonim şirketlere ne ad verilir? A) Kamu işletmeleri B) Kamu özel iştirakleri C) Katma bütçeli işletmeler D) Karma işletmeler E) Kamu iştirakleri 2015 Dönem Sonu Doğru Cevap: E





• GÖNÜLLÜ YÖNETİM (ÜÇÜNCÜ SEKTÖR)
Gönüllü veya üçüncü sektördeki yönetim kuruluşları olarak ifade edilen sivil toplum kuruluşları, kamu kesimi ve özel kesimin dışında son yıllarda ortaya çıkan üçüncü bir kesim olarak ifade edilebilir. Bu yönetim alanı sivil toplum örgütlerinden (kuruluşlarından) oluşur. Sivil Toplum Örgütlerinin yönetim bağlamında bir ara yapı görünümünde olduğu söylenebilir. Bu kuruluşların özel sektör ve kamu sektörüyle benzeştiği ve ayrıştığı noktalar vardır. Kamu ve özel kesim arasında dengeleyici bir unsur olan sivil toplum kuruluşlarının bu iki kesim arasında aracı bir role de sahip oldukları söylenebilir.
• Sivil toplum kuruluşları; ?Hükümet Dışı Kuruluşlar?, ?Üçüncü Sektör Kuruluşları? ve ?Gönüllü Kuruluşlar? şeklinde farklı kavramlarla ifade edilmektedir.
Bu bilgiler ışığında sivil toplumun genel özelliklerini şu şekilde sınıflandırabiliriz: Gönüllülük esasına göre örgütlenme, Devletten özerk bir alanın varlığı, Kendi imkânlarıyla ayakta durabilme, Özel kesim ile kamusal kesim arasında yer alma, Aracılık vasfına sahip olma, Kâr amacı gütmeme, Kamu yararını göz önünde tutarak toplumsal sorunların çözümüne yönelik girişimlerde bulunma, Yasal olarak kurulma ve şeffaf bir yönetim anlayışına göre hareket etme, Bürokratik olmayan esnek bir yapıya sahip olma, Karar süreçlerinde katılımcı bir yaklaşımı benimseme.

şimdi bu konu ile ilgili çıkmış sorulara göz atalım;

Aşağıdakilerden hangisi vakıfların özelliklerinden biri değildir? A) Özel hukuk tüzel kişiliğine sahiptirler. B) Bir malın belli bir amaca tahsisi söz konusudur. C) Sivil toplum kuruluşları içinde yer alırlar. D) Hayırseverlerden oluşan kişi topluluklarıdır. E) Resmi bir senet veya ölüme bağlı olarak bir vasiyetname ile kurulabilirler. 2014 Ara Sınav Doğru Cevap: D





I. Dördüncü kuvvet II. Hükümet dışı kuruluşlar III. Üçüncü sektör kuruluşları IV. Gönüllü kuruluşlar Yukarıdakilerden hangileri sivil toplum kuruluşlarını ifade etmede kullanılan kavramlar arasında yer alır? A) Yalnız IV B) II ve IV C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 2016 Ara Sınav Doğru Cevap: D





Aşağıdakilerden hangisi sivil toplum kuruluşlarının özelliklerinden biri değildir? A) Üyeliğin gönüllülük esasına dayalı olması B) Devletten bağımsız bir yapıda olması C) Kâr amacı gütmemesi D) Özel kesimin içinde yer alması E) Aracılık vasfına sahip olma 2014 Ara Sınav Doğru Cevap: D





• Gönüllü sektörün yani sivil toplum alanının varlığından bahsedebilmek için belli başlı şartların bir araya gelmesi gerekir. Bunlar da aşağıdaki gibi özetlenebilir:
Sivil toplumun var olabilmesinin başlıca şartı olarak; farklılaşmış alanlarda faaliyetlerde bulunabilecek toplumsal örgütlenmelerin kolaylıkla kurulabilmesi gösterilebilir. Bunun başlıca zemini ise; toplumsal ve siyasi anlamda çoğulculuğun kültürel bir değer olarak yerleşmiş olmasıdır. Yine buna ilaveten sivil ve medeni hakların garantili bir şekilde yürürlükte olduğu bir anayasal düzenden de bahsedilebilir. Ancak bu hususların var olduğu bir ortamda örgütlenme ve ifade özgürlükleri kolaylıkla kullanılabilir, örgütlü toplum oluşabilir. Sivil toplumun diğer şartı olarak, bu tür örgütlenmelere zorlama olmadan giriş çıkış serbestîsinin olması, diğer bir ifadeyle katılımda gönüllülüğün esas olması gösterilebilir. Yine toplumsal örgütlenmelerin sivil toplum olarak kabul edilebilmeleri için mutlak surette devletten bağımsız, otonom (özerk) olarak faaliyette bulunmaları gerekir. Sivil toplumun son şartı olarak; demokratik yoldan bir baskı mekanizmasının varlığından bahsedilebilir. Nihayet sivil toplum demokratik yoldan kamuoyu oluşturma etkinliğidir.
• Sivil toplum kuruluşlarının katılımcı demokrasi eksenli olan işlevlerini aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür:
Sivil toplum kuruluşları kamuoyunun oluşturulmasında ve vatandaşların taleplerinin devlete iletilmesinde aracı işlevi görürler. Sivil toplum kuruluşları kendilerini ilgilendiren bir yasanın görüşüldüğü toplantıda yasama gücünü etkilemeye yönelik çabalarda bulunabilir. Bunun için daha çok lobicilik faaliyetlerinden yararlanır. Sivil toplum kuruluşları yasa tasarılarının hazırlanmasında görüş ve önerilerde bulunarak, teknik katkı sağlayabilir. Hükümet tarafından uygulamaya konulan kamu politikalarına yönelik destek ve eleştiride bulunarak kamuoyu tarafından bu politikaların benimsenmesine yardımcı olurlar. Sivil toplum kuruluşları projeler üreterek sosyal sorumluluklarını da yerine getirebilir. Çoğulcu toplumsal yapının oluşumunda ve çoğulcu siyasal kültürün yerleşmesinde büyük katkıda bulunurlar. Açıkçası çoğulcu ve uzlaşmacı bir siyasal kültür için varlığı gerekli kuruluşlardır. Sivil toplum kuruluşları faaliyetleriyle bireylerin güven ve saygınlık gibi duygular kazanmasına ya da bu gibi duyguların güçlenmesine yardımcı olabilir. Sivil toplum kuruluşları ihtiyaç sahiplerine sosyal yardımda bulunarak, toplumsal faaliyetlerde bulunurlar.
• Ortak bir amacı gerçekleştirmek amacıyla bir araya gelen insanlardan oluşan derneklerin işlev ve faaliyetleri şu şekilde ifade edilebilir:
Dernekler daha çok sağlık, eğitim ve kültürel alanlarda etkinlik ve faaliyetlerde bulunurlar. Dernekler toplumsal hayatın akışı içinde yardımlaşma ve dayanışma işlevi görürler. Dernekler giderek küresel çapta önemli bir sorun haline geldiği görülen yoksullukla mücadelede önemli rol oynamaktadır. Dernekler günümüzde sosyal devlet ilkesinin uygulamaya geçirilmesinde önemli bir paydaş konumundadırlar. Günümüzde demokrasinin başlıca sorunlarından biri de; halkın seçim dönemleri dışında siyasal süreçlerde kendini pek gösterememesidir. İşte dernekler halkın seçim süreçleri dışında da yönetsel ve siyasal sürece katılımında aracı rol oynarlar.
• Vakıflar
Vakıflar da sivil toplum alanının önemli bir unsurunu oluşturmaktadır. Vakıflar, gerçek veya tüzel kişilerin birtakım mal ve haklarını belirli ve sürekli bir amaca tahsis etmesiyle ortaya çıkan kuruluşlardır. Çoğu kaynakta tüzel kişiliğe sahip mal toplulukları olarak da ifade edilen vakıfların başlıca özellikleri şunlardır: Vakıflar, tıpkı dernekler gibi özel hukuk tüzel kişiliğine sahip kuruluşlardır. Vakıflarda bir malın belli bir amaca tahsisi söz konusudur. Bu husus çok ayırt edici (karakteristik) bir özelliktir. Nitekim 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 101. maddesinde vakıf; gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve haklarının belirli ve sürekli bir amaca tahsis edilmesiyle oluşan tüzel kişiliğe sahip ?mal toplulukları? olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımdan anlaşılacağı üzere vakfı oluşturan en önemli iki unsur; tahsis edilen bir malvarlığının olması ve bu mal varlığının ne şekilde ve hangi amaçla kullanılacağının belirlenmesidir. Vakıflar bir mal topluluğudur. Bu husus da vakıfları diğer sivil toplum kuruluşlarından ayıran bir özelliktir; çünkü genelde sivil toplum kuruluşları kişi toplulukları niteliğine sahiptir. Vakıflar ya resmi bir senet veya ölüme bağlı olarak bir vasiyetname ile kurulabilir. Bu hususun da vakıflara ait bir özellik olduğu belirtilmelidir. Çünkü genelde sivil toplum kuruluşları bir tüzükle kurulmaktadır.
• Temel amacının; üyelerinin hak ve çıkarlarını korumak ve üyelerinin milli gelirden adaletli bir şekilde pay almasını sağlamak olduğu söylenebilecek olan sendikaların işlevlerini şu şekilde özetlemek mümkündür:
Sendikalar öncelikle üyelerinin çıkar ve haklarını savunurlar, Toplumsal nitelikli sorunların çözümüne yönelik girişimlerde bulunurlar, Özellikle demokrasinin ayrılmaz bir parçası olan temel hak ve özgürlükler alanında güçlü bir kamuoyu oluşturucusu konumundadırlar, Çoğulcu toplum ve siyaset noktasında önem taşımaktadırlar, Katılımcı toplum anlayışının hayata geçirilmesinde tıpkı dernek ve vakıflar gibi önemli bir zemin konumundadırlar, Demokrasinin tabana yayılması hususunda etkin bir role sahiptirler.

Doğru - Yanlış Testleri

Aşağıdaki ifadeleri doğru-yanlış şeklinde doldurun. Hatalı bildiğiniz konu başlıklarını tekrar gözden geçirin.

(   ) (Vakıflar ile ilgili); Vakıflarda bir malın belli bir amaca tahsisi söz konusudur.

(   ) (Yönetimin temel özellikleri ile ilgili); Bireysel bir faaliyettir.

(   ) (Sendikalar ile ilgili); Dünyada memur sendikaları, tarihsel olarak işçi sendikalarından önce kurulmuştur.

(   ) "Organizasyon" işletmenin temel fonksiyonlarından biridir.

(   ) "Özel kesimin içinde yer alması" sivil toplum kuruluşlarının özelliklerinden biridir.

(   ) "Bir malın belli bir amaca tahsisi söz konusudur." vakıfların özelliklerinden biridir.

(   ) "Siyasi yöneticilere karşı sorumlu olma" kamu yönetiminin özelliklerinden biridir.

(   ) "insan kaynakları" hem kamu kuruluşlarında, hem de özel kuruluşlarda var olan işletme fonksiyonlarından biridir.

(   ) " Rekabet" SWOT analizinde yer alan süreçlerden biridir.

(   ) "Pazarlama" işletmenin temel fonksiyonlarından biridir.

(   ) Vakıflar ya resmi bir senet ya da ölüme bağlı olarak bir vasiyetname ile kurulabilirler.

(   ) (Yönetimin temel özellikleri ile ilgili); İşbirliğine dayalı bir faaliyettir.

(   ) (Sendikalar ile ilgili); Türkiye?de sendikalar, Ekonomik ve Sosyal Konsey?in üyesi olarak kamusal sorunların çözümünde etkili rol oynamaktadırlar.

(   ) (Yönetimin temel özellikleri ile ilgili); Hiyerarşik yapıda gerçekleşen bir faaliyettir.

D Y Y D Y D D D Y D D D D D

Boşluk Doldurma Aşağıdaki ifadelerdeki boşlukları doldurun. Hatalı olduğunuz konu başlıklarını tekrar gözden geçirin.

1) Kamuoyunu etkileme, kamu politikalarının oluşumunda etkili olma işlevi gören, kâr amacı gütmeyen, bağımsız hareket eden ve daha çok siyasi konularda araştırmalar yapıp analizlerde bulunan sivil toplum kuruluşuna ...........denir

2) Stratejik yönetim anlayışının önemli bir bileşeni olarak; bir örgütün güçlü yanlarını, zayıf yönlerini, elde edebileceği fırsatları ve karşılaşılabileceği tehditleri ortaya koyma amacıyla gerçekleştirilen uygulamaya ...........denir

3) İşletme amaçlarının etkin ve verimli bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için beşeri ve maddi faktörlerin bir araya getirilip düzenlenmesini içeren işletme fonksiyonuna ...........denir

4) Belirli amaçları gerçekleştirmek için birden fazla insan tarafından işbirliği çerçevesinde yürütülen grup faaliyetine ...........denir

5) 1916 tarihli ?Genel ve Endüstriyel Yönetim? adlı kitabında yönetim sürecinin genel ilkelerini ortaya koyan yönetim bilimci ...........dır

6) İşletme tarafından üretilen mal ve hizmetlerin, fikirlerin geliştirilmesi, fiyatlandırılması ve dağıtılması süreci olarak tanımlanan işletme fonksiyonuna ...........denir

7) 1911 yılında yayınlanan ?Bilimsel Yönetimin İlkeleri? adlı kitabında kamu-özel kesim ayrımı yapmaksızın bir yönetimi en verimli hale getirecek ilkelerin neler olabileceği sorusu üzerinde yoğunlaşan yönetim bilimci ...........dır

8) Amaçlar doğrultusunda izlenecek yol ve yöntemlere ...........denir

9) İşbölümü ve uzmanlaşmaya dayalı bir örgütün varlığını iyi bir yönetimin esası olarak gören ve bürokrasi konusunda yaptığı çalışmalarla yönetimin bilimsel temellerinin atılmasında önemli katkısı olan düşünür ...........dır

10) Başkalarının ihtiyaçlarını karşılamak üzere pazarı olan ve pazarda fiyatı oluşturan ekonomik mal ve hizmetleri ortaya koymak ve sahibine kâr sağlamak amacını güden ekonomik birimlere ...........denir

1) Düşünce (Think-Thank) kuruluşları  2) SWOT analizi  3) Organizasyon 4) Yönetim  5) Henri Fayol  6) Pazarlama  7) Frederick Taylor  8) Strateji  9) Max Weber  10) Teşebbüs  Kaynak: www.onlinefotokopi.com

#-

Ünite İle İlgili Çıkmış Sorular

1. Aşağıdakilerden hangisi işletmenin temel fonksiyonlarından biri değildir?   A) Pazarlama   B) Üretim   C) Organizasyon   D) Finans   E) Denetim 2013 Ara Sınav Doğru Cevap: E

2. Vakıflar ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?   A) Vakıflar ya resmi bir senet ya da ölüme bağlı olarak bir vasiyetname ile kurulabilirler.   B) Mal topluluklarıdır.   C) Vakıflarda bir malın belli bir amaca tahsisi söz konusudur.   D) Vakıflar Genel Müdürlüğü vakıflar için hem denetim hem de vesayet makamıdır.   E) Özel hukuk tüzel kişiliğine sahip kuruluşlardır. 2013 Ara Sınav Doğru Cevap: D

3. Kamuoyunu etkileme, kamu politikalarının oluşumunda etkili olma işlevi gören, kâr amacı gütmeyen, bağımsız hareket eden ve daha çok siyasi konularda araştırmalar yapıp analizlerde bulunan sivil toplum kuruluşuna ne ad verilir?   A) Dernekler   B) Düşünce (Think-Thank) kuruluşları   C) Sendikalar   D) Meslek kuruluşları   E) Vakıflar 2013 Ara Sınav Doğru Cevap: B

4. Stratejik yönetim anlayışının önemli bir bileşeni olarak; bir örgütün güçlü yanlarını, zayıf yönlerini, elde edebileceği fırsatları ve karşılaşılabileceği tehditleri ortaya koyma amacıyla gerçekleştirilen uygulamaya ne ad verilir?   A) Kamu işletmeciliği   B) İkincil analiz   C) Müşteri odaklılık   D) Süreç odaklılık   E) SWOT analizi 2013 Ara Sınav Doğru Cevap: E

5. Yönetimin temel özellikleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?   A) Süreklilik taşıyan düzenli faaliyetleri içerir.   B) Hiyerarşik yapıda gerçekleşen bir faaliyettir.   C) İşbirliğine dayalı bir faaliyettir.   D) Belirli bir amacı gerçekleştirmeye yöneliktir.   E) Bireysel bir faaliyettir. 2014 Ara Sınav Doğru Cevap: E

6. İşletme amaçlarının etkin ve verimli bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için beşeri ve maddi faktörlerin bir araya getirilip düzenlenmesini içeren işletme fonksiyonuna ne ad verilir?   A) Organizasyon   B) İnsan kaynakları   C) Araştırma ve geliştirme   D) Üretim   E) Yönetim 2014 Ara Sınav Doğru Cevap: A

7. Aşağıdakilerden hangisi sivil toplum kuruluşlarının özelliklerinden biri değildir?   A) Üyeliğin gönüllülük esasına dayalı olması   B) Devletten bağımsız bir yapıda olması   C) Kâr amacı gütmemesi   D) Özel kesimin içinde yer alması   E) Aracılık vasfına sahip olma 2014 Ara Sınav Doğru Cevap: D

8. Aşağıdakilerden hangisi vakıfların özelliklerinden biri değildir?   A) Özel hukuk tüzel kişiliğine sahiptirler.   B) Bir malın belli bir amaca tahsisi söz konusudur.   C) Sivil toplum kuruluşları içinde yer alırlar.   D) Hayırseverlerden oluşan kişi topluluklarıdır.   E) Resmi bir senet veya ölüme bağlı olarak bir vasiyetname ile kurulabilirler. 2014 Ara Sınav Doğru Cevap: D

9. Belirli amaçları gerçekleştirmek için birden fazla insan tarafından işbirliği çerçevesinde yürütülen grup faaliyetine ne ad verilir?   A) Örgüt   B) Kurum   C) Koordinasyon   D) Yönetim   E) Üretim 2015 Ara Sınav Doğru Cevap: D

10. 1916 tarihli ?Genel ve Endüstriyel Yönetim? adlı kitabında yönetim sürecinin genel ilkelerini ortaya koyan yönetim bilimci aşağıdakilerden hangisidir?   A) Frederick W. Taylor   B) Henri Fayol   C) Max Weber   D) Luther Gulick   E) Elton Mayo 2015 Ara Sınav Doğru Cevap: B

11. Aşağıdakilerden hangisi kamu yönetiminin özelliklerinden biri değildir?   A) Karar almada geniş bir serbestliğe sahip olma   B) Vergilerle finanse edilme   C) Kamu otoritesini kullanma   D) Siyasi yöneticilere karşı sorumlu olma   E) Kamu politikası geliştirme 2015 Ara Sınav Doğru Cevap: A

12. Aşağıdakilerden hangisi kamu yönetimi ve özel yönetim arasındaki benzerliklerden biridir?   A) Her ikisinin de sosyal maliyetlerle ilgilenmesi   B) Her ikisinin de politika değişikliklerinden etkilenmesi   C) Her ikisinin de kamu yararı amacıyla hareket etmesi   D) Her ikisinde de bir kurallar sisteminin var olması   E) Her ikisinin de tek taraflı işlemlerle faaliyetlerini yürütmesi 2015 Ara Sınav Doğru Cevap: D

13. Aşağıdakilerden hangisi işlevsel olarak kamu yönetimini tanımlar?   A) Kamu politikalarının belirlenmesi ve yürütülmesi sürecidir.   B) Kanun yapma sürecidir.   C) Devletin örgütsel görünümünü oluşturmaktır.   D) Hukuki uyuşmazlıkları çözmektir.   E) Kamu kuruluşlarının kurulmasını sağlamaktır. 2015 Ara Sınav Doğru Cevap: A

14. İşletme tarafından üretilen mal ve hizmetlerin, fikirlerin geliştirilmesi, fiyatlandırılması ve dağıtılması süreci olarak tanımlanan işletme fonksiyonuna ne ad verilir?   A) Üretim   B) Organizasyon   C) Halkla ilişkiler   D) Yönetim   E) Pazarlama 2013 Dönem Sonu Doğru Cevap: E

15. Sendikalar ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?   A) Sendikaların temel işlevleri üyelerinin hak ve çıkarlarını korumak ve üyelerinin milli gelirden adaletli bir şekilde pay almasını sağlamaktır.   B) Dünyada memur sendikaları, tarihsel olarak işçi sendikalarından önce kurulmuştur.   C) Türkiye?de 2001 yılında 4688 sayılı yasa ile kamu görevlilerine de sendika kurma hakkı verilmiştir.   D) Sendikaların ortaya çıkması sanayi devrimiyle birlikte yaşanan gelişmelerin bir sonucu olarak ifade edilebilir.   E) Türkiye?de sendikalar, Ekonomik ve Sosyal Konsey?in üyesi olarak kamusal sorunların çözümünde etkili rol oynamaktadırlar. 2013 Dönem Sonu Doğru Cevap: B

Ders Analizi

Son 5 yılda çıkmış soruların ünitelere göre analizi

Ara Sınav Üniteleri

1.Ünite Kamu Kesimi-Özel Kesim: Temel Kavramlar ve Kurumlar 29 soru

2.Ünite Yargı Kuruluşları 34 soru

3.Ünite Kamu Yönetiminin Örgütsel Yapısı: Merkezi İdare ve Taşra Örgütü 37 soru

4.Ünite Yerinden Yönetim Kuruluşları 37 soru

Dönem Sonu Sınavı Üniteleri

5.Ünite Anayasada Düzenlenen İdarî Kamu Kurumları 26 soru

6.Ünite Uluslararası Kuruluşlar ve Yabancı Temsilcilikler 29 soru

7.Ünite Kamu ve Özel İşletmeler ve Hukuksal Yapısı 33 soru

8.Ünite Kamu-Özel Birlikteliğinde Yönetilen Kuruluşlar 29 soru

Tebrikler. 1. Üniteyi tamamladınız..

Buradaki bilgilerin tümü onlinefotokopi.com TEKKAYNAK ders çalışma kitapçıklarından alıntıdır.

Bu üniteye ait diğer çıkmış sorular ile diğer ünitelerine ait kaynakları ve deneme sınavlarını, Sınav öncesi pratik bilgileri , Doğru Yanlış ve Boşluk Doldurma Testlerini, Çözümlü Sorularıwww.onlinefotokopi.com sitesinden temin edebilirsiniz. onlinefotokopi olarak tüm sınavlarınızda başarılar dileriz.